Hoe moet je een sollicitatiegesprek voorbereiden als werknemer?
Je cv en brief hebben hun werk gedaan, je bent uitgenodigd om te komen kennismaken. Krijg je spontaan klotsende oksels bij de gedachte aan je aanstaande sollicitatiegesprek? Solliciteren is altijd spannend, maar met een goede voorbereiding klotsen je oksels een stuk minder.
Een sollicitatiegesprek voorbereiden als werknemer kent een aantal stappen:
- de praktische check: wie, wat, waar, wanneer en hoe. (stap 1 t/m 3)
- een inhoudelijk deel: jij, de functie, de organisatie. (stap 4 t/m 12)
- belangrijke randzaken: kleding, contactgegevens, documenten en paklijst (stap 13 t/m 16)
Stappenplan sollicitatiegesprek voorbereiden - stap 1 t/m 3
De eerste drie stappen bij het voorbereiden van je sollicitatiegesprek zijn praktische checks. Dat is allemaal niet heel spannend, maar wel verstandig om even te doen:
Stap 1: Check de basics - waar en wanneer is het sollicitatiegesprek?
Check de datum, aanvangstijd en locatie van het gesprek en zorg ervoor dat die informatie goed in je agenda staat.
Stap 2: Verzamel namen - met wie voer je het sollicitatiegesprek?
Met wie heb je een gesprek? Zorg dat je de naam en functie van je gesprekpartner(s) kent. Zoek ze alvast even online op, dan heb je een beeld van met wie je straks een sollicitatiegesprek voert.
Stap 3: Achterhaal de sollicitatieprocedure - wat en hoe?
Wat kan je verwachten? Een informele kennismaking of een pittig assessment? Afhankelijk van hoe de sollicitatieprocedure eruit ziet bij deze werkgever, zal je meer of minder tijd in je voorbereiding willen steken.
Probeer te achterhalen hoe de sollicitatieprocedure eruit ziet, dat scheelt meteen weer in de zenuwen. Wat je wilt weten:
- Beslist de werkgever meteen in/na dit gesprek of je de baan hebt, of volgt er sowieso een tweede gesprek?
- Hoe lang duurt het eerste gesprek?
- Moet je rekening houden met speciale selectiemethoden? Bijvoorbeeld: je moet een taak uitvoeren, een presentatie geven, een vaardighedentest doen of een aantal vragenlijsten invullen.
Inhoudelijk voorbereiden op je sollicitatiegesprek – stap 4 t/m 12
Oké, de eerste drie stappen waren simpel. Nu begint het echte werk. De inhoudelijke voorbereiding van je sollicitatiegesprek als werknemer. Dit deel van het stappenplan voor je eerste sollicitatiegesprek vergt meer inspanning, maar levert je veel rust op. Hoe beter je voorbereiding, hoe zelfverzekerder jij straks aan tafel zit.
Neem stap 4 t/m 12 opnieuw door wanneer je op 2e gesprek mag.
Stap 4: Verdiep je in de werkgever - bij welke organisatie solliciteer je?
Verzamel online informatie over de organisatie. Als je zelf al een goed beeld hebt van wat het bedrijf doet, luister je straks relaxter naar het verhaal van de werkgever. Op de bedrijfswebsite en via sociale media kan je antwoord vinden op belangrijke vragen:
- Welke producten en/of diensten verkoopt het bedrijf?
- Zijn ze een grote speler op de markt?
- Hoeveel mensen werken er ongeveer?
- Is de sfeer formeer of informeel?
- Wat zijn de missie en visie van het bedrijf?
Stap 5: Verdiep je in de functie - wat worden je taken?
Bij het schrijven van je cv en sollicitatiebrief heb je al een studie gemaakt van de functie. Doe dat gerust opnieuw om je geheugen op te frissen. Een sollicitatiegesprek voorbereiden als werknemer komt met een aantal vragen die je helder wilt krijgen. Bijvoorbeeld:
- Wat zijn de belangrijkste taken?
- Welke kennis en vaardigheden zijn daarvoor nodig?
- Op welke punten match je goed en minder goed op de functie-eisen?
- Welke voorbeelden kan je gebruiken om je geschiktheid aan te tonen?
Stap 6: Ken jezelf - waarom ben jij een goede kandidaat voor de functie?
In het verlengde van stap 5 ligt zelfkennis. Wat voor een collega ben jij? Welke persoonlijke eigenschappen vormen de hoofdmoot van je karakter? Ben je introvert of extravert? En werk je graag samen of liever zelfstandig? De recruiter wil niet alleen weten of je geschikt bent om de taken uit te voeren, hij wil ook weten wat voor een persoon je bent. Zelfkennis helpt je om vlot te antwoorden op persoonlijke sollicitatievragen.
Stap 7: Oefen je pitch - stel jezelf kort en krachtig voor
Dikke kans dat de eerste vraag luidt: “Vertel eens iets over jezelf”, of een variant daarop. Bereid een antwoord van een paar zinnen voor.
Wat vertel je over jezelf in een sollicitatiegesprek? Het is niet de bedoeling dat je je hele levensverhaal op tafel legt. Focus je op je professionele ervaring en ambities. Als inspiratie kan je de profielschets van je cv gebruiken, en die verder aanvullen tot een kort verhaal over jou. Je maakt een pitch persoonlijk door interesses te noemen en sla in de laatste zin een brug naar de reden waarom het bedrijf en de baan je aanspreken.
Stap 8: Sollicitatievragen oefenen - populaire vragen die je kunt verwachten
Op het internet zijn volop voorbeelden van sollicitatievragen te vinden waarmee je je kunt voorbereiden op het kennismakingsgesprek. Bekijk bijvoorbeeld ons blog over vragen tijdens een sollicitatiegesprek. Vragen die je in ieder geval moet voorbereiden:
- Kan je jezelf kort voorstellen?
- Waarom heb je op deze baan gesolliciteerd?
- Wat maakt jou een goede kandidaat voor deze functie?
- Wat zijn goede en minder goede eigenschappen van jou?
- Kan je een voorbeeld geven van [belangrijkste vaardigheid voor de functie] in je huidige baan?
Het is een goede voorbereiding om die voorbeeldvragen te lezen en in je hoofd een compleet antwoord te formuleren. Hardop werkt nog beter. Dat dwingt je wat meer om een samenhangend antwoord op de vraag te geven.
Bedenk dat een sollicitatiebesprek bedoeld is om elkaar te leren kennen en te ontdekken of jij een match bent met de baan. Daarom geldt: Goede of foute antwoorden bestaan niet en ‘dat weet ik niet’ is ook een antwoord.
Oefen het sollicitatiegesprek met iemand die je vertrouwt en die het klappen van de zweep kent. Bij voorkeur een HR-manager, recruiter, teamleider of afdelingsmanager die zelf regelmatig sollicitatiegesprekken voert. Oefenen geeft zelfvertrouwen en het scherpt je sollicitatievaardigheden.
Stap 9: Voorbereiden op lastige vragen tijdens het sollicitatiegesprek
Tijdens een sollicitatiegesprek kan je ook een bijzondere, creatieve, ongebruikelijke vraag op je afgevuurd krijgen. Dat zijn lastige vragen waar je je amper op kunt voorbereiden. We schreven er een blog over met voorbeelden en tips: onverwachte sollicitatievragen.
Stap 10: Bepaal wat jíj wil weten over het bedrijf en de functie
Een van de populairste vragen tijdens een sollicitatiegesprek is: ‘Heb je nog vragen?”. Dat klinkt heel aardig (en dat is het ook), maar heeft ook als doel om te testen hoe goed jij je hebt voorbereid. Schrijf daarom een aantal vragen op die je zou willen stellen.
Mochten al je vragen tijdens het gesprek beantwoord zijn, dan kan je ze even nalopen en zeggen dat alles wat je wilde weten al aan bod is gekomen. Staat er nog wat open, dan stel je de vraag op dat moment.
Wat moet je vragen tijdens een sollicitatiegesprek? Ter inspiratie een aantal voorbeeldvragen die goed zijn om te stellen:
- Hoe is de vacature ontstaan?
- We hebben het over verschillende vaardigheden gehad. Welke vaardigheid is onmisbaar om deze functie succesvol uit te voeren?
- Hoe ziet een doorsnee werkdag eruit?
- Zou ik de werkplek mogen zien?
- Wat vind je zelf het leukste aan deze organisatie?
- Hoe ziet de sollicitatieprocedure er verder uit?
Stap 11: Check je huidige arbeidsvoorwaarden en contract
Bekijk je laatste loonstrookjes zodat je precies weet wat je huidige salaris is. Check ook je arbeidscontract op de geldende opzegtermijn en je huidige arbeidsvoorwaarden. Weten wat je nu krijgt, geeft input aan wat je straks wilt verdienen. Je opzegtermijn in combinatie met je resterende vakantiedagen bepaalt wanneer je kunt starten in een nieuwe baan.
Stap 12: Voorbereiden sollicitatiegespreksonderwerp arbeidsvoorwaarden
Na stap 11 heb je helder voor ogen wat je huidige salaris en arbeidsvoorwaarden zijn. Nu is het tijd om na te denken wat voor jou in een nieuwe baan belangrijk is.
- Een hoger salaris of meer vakantiedagen.
- Een auto van de zaak of een gunstige OV-regeling.
- Werktijden die zorgen voor een goede balans tussen werk en privé.
- Pensioen, auto, laptop, telefoon etc.
Als je weet wat voor jou van belang is, weet je op welke punten je wil inzetten en waar je water bij de wijn wil doen. Dat onderhandelt straks een stuk makkelijker. Bereid in ieder geval je salarisindicatie voor.
Regel je randzaken - stap 13 t/m 16
Je hebt je verdiept in het bedrijf, kent de functiebeschrijving van buiten en hebt talloze sollicitatievragen geoefend. Kortom, je sollicitatievoorbereiding is top.
Nu niet verslappen! De laatste drie stappen zijn kleine details, maar ook de puntjes op de i van je voorbereiding.
Stap 13: Reis & route
Het laatste wat je wil, is te laat komen op het sollicitatiegesprek. Check daarom de route en reistijden zodat je weet waar je moet zijn, hoe je daar komt en hoe laat je van huis moet (op tijd!).
Zet ook het algemene telefoonnummer van het bedrijf of het directe nummer van de selecteur in je telefoon. Mocht je reisschema in de soep lopen, of je kan het gebouw niet vinden, dan kan je laten weten wat er aan de hand is. Beter te laat mét bericht, dan dat de recruiter moet raden waar je blijft.
Stap 14: Kleding voor je sollicitatie kiezen
Bepaal je outfit en zorg dat die schoon en fris klaar hangt. Dat voorkomt kledingstress op de dag zelf. Twijfel je over je kledingkeuze? Ga dan voor de wat formelere look. Beter te netjes gekleed dan te casual solliciteren. Als je je huiswerk van stap 4 (en 2) hebt gedaan, kan je goed inschatten welke kledingstijl gepast is voor de sollicitatie.
Stap 15: Documenten & notities voorbereiden sollicitatiegesprek
Neem een printje van de functieomschrijving, je cv en sollicitatiebrief mee. Altijd handig als je zelf kunt meelezen als je vragen over je cv krijgt of met je antwoord wilt aansluiten op de taakinhoud. Stop ook meteen een notitieblokje en een pen in je tas. En uiteraard neem je een lijstje mee met vragen die je aan de werkgever wilt stellen.
Stap 16: De laatste details bij het voorbereiden van je sollicitatiegesprek
De finishing touch van je voorbereiding geven je nét dat beetje extra zelfvertrouwen. Want met deze laatste details op orde heb je echt aan alles gedacht. Je mag het uiteraard overdreven vinden en deze tips aan je laars lappen. Dit zijn ze:
- Neem een zakdoekje mee om een spontane loopneus te deppen (hooikoorts, koud buiten & warm binnen)
- Stop een deodorant in je tas voor als je tóch nog hard moest fietsen om op tijd te zijn.
- Zet je mobiel uit of op niet storen. Ook een trillende telefoon maakt geluid en verstoort het gesprek. Laat je telefoon in je tas of jaszak zitten, dan weet je zeker dat je niet per ongeluk op je scherm kijkt (en een ongeïnteresseerde of makkelijk afgeleide indruk maakt).
- Vergeet ook niet dat je wellicht eerder een eerste indruk maakt dan je denkt. Dus zet op de heenreis alvast je glimlach op en je goede humeur aan en wees vriendelijk tegen iedereen die je in en om het bedrijf treft.
Tips voorbereiden sollicitatiegesprek
De belangrijkste tip is natuurlijk om ons stappenplan voorbereiden sollicitatiegesprek te volgen. Dan weet je zeker dat je niets over het hoofd ziet en goed voorbereid aan de sollicitatietafel zit.
Daarnaast hebben we nog een aantal algemene tips ter voorbereiding op je sollicitatiegesprek:
- Bescheidenheid siert de mens, maar nu even niet. Vertel over wat je goed kunt of op welk project je tevreden terugkijkt. Als jij een vaardigheid afdoet als niet erg bijzonder, zal de recruiter dat ook zo ervaren. En andersom.
- Trots zijn is prima, opscheppen is irritant. Je snapt het al, het is een dun lijntje tussen jezelf goed promoten en hoog van de toren blazen. Opscheppers zijn vol van zichzelf en staan niet bekend als teamleden die het beste in anderen naar boven halen.
- Wees jezelf, er zijn al zoveel anderen. De recruiter wil weten of jij bij het bedrijf en de functie past. Jij wil weten of de organisatie en het takenpakket bij jou past. Daar kom je het beste achter wanneer je jezelf bent. Toneelspelen is vermoeiend. Dat ga je niet jarenlang vijf dagen per week acht uur per dag volhouden. Ben gewoon wie je bent en laat daar de enthousiaste, ambitieuze, energieke versie van zien.
- De selecteur kent jou niet en weet niet hoe jij in elkaar steekt. Als jij jezelf niet duidelijk presenteert, kan de selectiecommissie zich nooit een goed beeld van je vormen. Bedenk van tevoren wat jouw sterke punten zijn en zorg ervoor dat je die in het gesprek terug kunt laten komen.
Do’s en don’ts sollicitatiegesprek
- ter voorbereiding alle stappen van ons stappenplan doornemen;
- een enthousiaste en energieke houding aannemen;
- beleefd zijn en je netjes gedragen;
- een neutraal complimentje maken bij binnenkomst. Bijvoorbeeld over het gebouw, het uitzicht, een schilderij aan de muur of de enorme keus in theesmaken;
- vragen volledig beantwoorden en uit jezelf met beknopte voorbeelden komen;
- vragen om verduidelijking als je de vraag niet goed begrijpt.
- te laat komen;
- slecht voorbereid zijn: je hebt de functie-inhoud niet op je netvlies, weet niet wat het bedrijf precies doet en kunt je eigen kennis, vaardigheden en eigenschappen niet benoemen;
- passieve houding: onderuit hangen, hand onder je hoofd, uit het raam staren, weinig intonatie in je stem;
- weinig oogcontact maken;
- geen vragen stellen, niet doorvragen;
- vragen hoeveel je gaat verdienen, hoeveel vakantiedagen je krijgt etc.;
- te weinig in de ik-vorm spreken;
- de selecteur niet laten uitpraten;
- toneelspelen: sociaal wenselijke antwoorden geven, overdrijven etc.;
- negatief over je huidige baan of baas praten.
Wat doe je na het kennismakingsgesprek?
Het gesprek zit erop. Je hebt een eerste indruk gekregen van het bedrijf, de functie en je gesprekspartners(s) tijdens het kennismakingsgesprek. Onderweg naar huis loop je het gesprek nog eens na in je hoofd. Bij thuiskomst is het slim om een aantal dingen te doen:
- Vul je aantekeningen van tijdens het gesprek aan. Schrijf nog wat uitgebreidere info op over het bedrijf, hun product en/of dienst, de functie enzovoorts.
- Noteer per gesprekspartner de naam, functie en wat wetenswaardigheden die je wellicht in een tweede gesprek kunt gebruiken.
- Overweeg een kort berichtje te sturen om nogmaals te bedanken voor het gesprek. Je voelt zelf het beste aan of dat een handige zet is op dit moment.
Aangenomen, afgewezen of uitgenodigd?
Afhankelijk van de functie en het bedrijf bestaat een sollicitatieprocedure uit één of meerdere gesprekken. Er zijn bedrijven die je al tijdens het eerste gesprek laten weten dat je de baan hebt of dat ze je sollicitatie afwijzen. Zeker wanneer je solliciteert op een bijbaan is het heel gebruikelijk dat de knoop meteen wordt doorgehakt.
Maar over het algemeen neemt een selectiecommissie de beslissing nadat ze alle eerste sollicitatiegesprekken hebben gevoerd. Regelmatig volgt er dan een tweede gesprek. En soms maakt een assessment of een proefdag werken nog onderdeel uit van de selectieprocedure.
Al met al heb je na het eerste sollicitatiegesprek vier opties:
- Je krijgt de baan wel
- Je krijgt de baan niet
- Je wordt uitgenodigd voor een tweede sollicitatiegesprek
- Je wilt de baan niet
In de eerste drie gevallen is het afwachten geblazen tot ze contact met je opnemen. In het vierde geval ligt de bal bij jou. Heb je tijdens het gesprek gemerkt dat de functie toch niet jouw droombaan is? Stel de selecteur dan zo snel mogelijk op de hoogte en geef aan dat je je sollicitatie wilt intrekken.
Aan de slag met je sollicitatie
Zin gekregen om een sollicitatiegesprek te gaan voorbereiden? Stap 1 is dan natuurlijk dat je wordt uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek 😉
En dat begint met een overtuigend cv en een steengoede sollicitatiebrief.
Je maakt beide documenten in een handomdraai op CVster.nl. Bekijk onze cv-templates en scroll door de bijpassende brief-templates. Maak je keuze, ga aan de slag en solliciteer naar jouw droombaan!
