Een sollicitatiegesprek is bij voorkeur een gesprek, en geen kruisverhoor of een vraag-en-antwoord-spelletje. Toch doe je er goed aan om in de voorbereiding op je sollicitatiegesprek de meestgestelde sollicitatievragen door te nemen. Die kun je prima thuis voorbereiden. Je voorkomt ermee dat je met je mond vol tanden staat of een goed antwoord geeft terwijl je ook een geniaal antwoord had kunnen geven.
Maar onverwachte sollicitatievragen laten zich niet zo makkelijk voorbereiden. Onverwachte sollicitatievragen doen hun naam eer aan en kunnen je compleet verrassen. In dit blog:
- lees je in welke categorieën onverwachte selectievragen uiteenvallen
- leer je waarom de selecteur dit soort vragen stelt
- laten we je voorbeelden van onverwachte sollicitatievragen zien
- helpen we je met de vraag hoe je onverwachte sollicitatievragen kunt voorbereiden en beantwoorden.
Waarom recruiters onverwachte sollicitatievragen stellen
Recruiters willen weten wie je écht bent als persoon. Standaardvragen helpen daarbij, maar onverwachte vragen zijn een mooie aanvulling op het gesprek. Het gaat er bij dit type vragen om hoe je reageert en omgaat met onverwachte situaties. De onverwachte vragen zijn bedoeld om je beter te leren kennen, een completer beeld te krijgen van je kennis en vaardigheden en om erachter te komen of je binnen het team past.
Onverwachte vragen vallen grofweg uiteen in:
- ijsbrekers
- persoonlijke vragen
- professionele vragen
- stress-test vragen
- zelfreflectie vragen
1. De ijsbrekers – luchtige sollicitatievragen
Het sollicitatiegesprek staat op het punt van beginnen, maar je bent nog niet helemaal zen. Of het gesprek is wel érg serieus van toon en de recruiter wil de sfeer wat lostrekken. Dikke kans dat je dan een luchtige vraag voorgeschoteld krijgt. Een ijsbreker die voor wat ontspanning en een glimlach moet zorgen. Je kunt ‘m eigenlijk niet fout beantwoorden:
- Wat doe je het liefst wanneer je vakantie hebt?
- Welk land of welke stad zou je willen bezoeken en waarom?
- Waar was je toen Max Verstappen wereldkampioen werd?
- Wat is het meest spontane wat je ooit hebt gedaan in je leven?
- Wat zijn jouw drie favoriete geuren?
- In welke sport zou jij Olympisch kampioen willen zijn?
- Wie is je grote voorbeeld?
- Ben je een wintersporter of ga je liever Carnaval vieren?
2. Persoonlijke sollicitatievragen
Je toekomstige werkgever wil weten wie je bent als persoon. Waar sta je voor, hoe sta je in het leven, hoe kijk je naar werk en collega’s, wat zijn je normen en waarden? Onverwachte sollicitatievragen zijn een perfecte methode om voorbij het ingestudeerde antwoord te komen en een authentieke reactie uit te lokken. Voorbeelden van onverwachte persoonlijke sollicitatievragen:
- Kun je jezelf zo uitgebreid mogelijk voorstellen in 30 seconden?
- Wat staat niet op je cv maar is wel van belang?
- Wat kon je uren doen toen je 10 jaar oud was?
- Wat maakt jou jaloers?
- Als je een brief moet posten, pak je dan de fiets, de auto of de benenwagen?
- Welke normen gebruik je om mensen te beoordelen?
- Wat heb je ooit gedaan waarvan je nu nog steeds denkt: “Ik kan niet geloven dat ik dat gedaan heb?”
- Als je vandaag 50 miljoen euro wint, wat ga je dan morgen doen? En volgend jaar?
- Wat waardeer je het meest in vriendschap?
- Hoe draag jij bij aan de samenleving?
- Wat zou je doen als je kon toveren?
- Wat zou jij tegen je jongere zelf zeggen?
- Wat is een slechte eigenschap van jou volgens je ouders?
- Wat is het beste advies dat je ooit hebt gekregen?
3. Professionele sollicitatievragen
De recruiter wil niet alleen weten wie je bent, maar ook wat je kunt. Hij zal allerlei standaardvragen op je af vuren om te achterhalen in welke mate jouw kennis en vaardigheden aansluiten op het functieprofiel. Ook dit type vragen komt soms verpakt in een onverwachte vraagstelling, bijvoorbeeld:
- Welke ambities heb je verwezenlijkt en welke heb je laten varen?
- Het beleidsadvies waaraan je maanden werkte, verdwijnt ongelezen in het ronde archief. Wat doe je?
- Welke taak staat al maanden op jouw to-dolijstje?
- Op welke manier leer jij van je eigen fouten?
- Welke grote beslissingen heb je genomen en waarom heb je ze genomen?
- Wat zijn de moeilijkste problemen waaraan je hebt gewerkt en hoe heb je ze aangepakt?
- Hoe zou je ideale carrière eruit zien?
- Hoe monitor jij van dag tot dag je productiviteit?
- Hoe lang ben jij bereid te falen in deze functie, voordat je succesvol bent?
- Hoe zou je de dienst/product van ons bedrijf aan mij verkopen?
- Jij en je collega maken kans op interne promotie. Hoe stel jij je op?
- Welk project heb je succesvol afgerond maar zou je nooit opnieuw willen doen?
- Bij welk cv-onderdeel heb je het meest opgeschept?
4. Stress-test vragen
Wanneer een recruiter wil weten hoe stressbestendig je bent, heeft het weinig zin daar eens naar te informeren. Dat levert hem hooguit een sociaal wenselijk antwoord op. Natuurlijk kan hij je vragen om een STARR-voorbeeld te geven van een stressvolle situatie, maar waarom niet gewoon de proef op de som nemen?
Hieronder een paar voorbeelden van onverwachte sollicitatievragen die de selecteur kan inzetten om te zien of je kalm blijft, dichtklapt, rustig nadenkt of meteen begint te ratelen:
- Jij bent de komende week de CEO van dit bedrijf. Wat ga je doen?
- Hoeveel is 34 x 46?
- De deadline van een belangrijke taak is over drie dagen en je redt het niet. Wat doe je? Ga je voor een te laat maar perfect resultaat of ga je voor op tijd en goed genoeg?
- Hoe stop je een olifant in een koelkast?
- Er staat een boze klant aan de balie, je collega is in tranen uitgebarsten en je leidinggevende komt binnen met de mededeling dat hij je NU wil spreken. Wat doe je?
- Kun je deze pen aan mij verkopen?
- Waar lig je wel eens wakker van?
Een mooi voorbeeld is onderstaand filmpje waarin Heineken kandidaten in allerlei ongemakkelijke of stressvolle situaties brengt. Daarmee wordt meteen duidelijk welke kandidaat van wanten weet en wie minder adequaat reageert in onverwachte of lastige situaties.
5. Zelfreflectie vragen
Op de werkvloer draait het om samenwerken. En voor een succesvolle samenwerking is het van belang dat iemand in het team past en kan reflecteren op zijn eigen handelen. Daarom wil de recruiter weten of jij je eigen beperkingen ziet en wat je doet om die tekortkomingen te compenseren. Ben je bereid te leren van je fouten en te werken aan minder sterke eigenschappen? Dan is dat een mooi vertrekpunt voor een succesvolle samenwerking.
Onderstaande vragen geven de recruiter een inkijkje in jouw zelfreflectie skills:
- Welke storende factoren op de werkvloer staan jouw prestaties in de weg?
- Waar was je vorige week erg boos over?
- Welke veranderingen zou je willen doorvoeren in je leven?
- Wat doe je om gemotiveerd te blijven op mindere dagen?
- Je collega en jij liggen constant overhoop met elkaar. Aan wie ligt dat?
- Wat was je grootste mislukking tot nu toe?
- Welke gewoonte had je jezelf 10 jaar eerder mogen aanleren?
- Als je een deadline mist, wat is dan meestal de oorzaak?
Onverwachte sollicitatievragen voorbereiden
Tja, de grap van onverwachte vragen is dat ze onverwacht zijn. Lastig voor te bereiden dus. Wat je wel kunt doen:
- Neem je eigen cv nog eens grondig door en zorg ervoor dat je concrete voorbeelden paraat hebt bij taken, projecten en verantwoordelijkheden.
- Lees alle bovengenoemde voorbeelden van onverwachte sollicitatievragen door én probeer ze direct hardop te beantwoorden. Daarmee oefen je op snel schakelen en creatief reageren.
- Zorg voor zelfkennis. Wie ben je, waar ben je goed en minder goed in, waar word je blij / gestresst / ongeduldig / boos / enthousiast van, wat zijn je dromen en ambities, waar ben je trots op en wat voor een collega of leidinggevende ben jij? Hoe beter je jezelf kent, hoe sneller je een antwoord op een onverwachte vraag uit je mouw schudt.
Onverwachte sollicitatievragen beantwoorden
De selecteur weet dat hij je zojuist verrast heeft met een onverwachte vraag. Het is dan ook niet vreemd dat je even de tijd neemt voor een reactie. Wees niet bang voor een moment van stilte, maar denk even rustig na en geef daarna een zo creatief mogelijk antwoord. Voor de meeste onverwachte vragen geldt dat er geen goede of foute antwoorden zijn, maar dat de recruiter vooral benieuwd is naar je reactie en een inkijkje in jouw persoonlijkheid.
In onderstaand filmpje is de selecteur slecht verstaanbaar. De sollicitant probeert zich er eerst uit te kletsen, totdat hij door heeft dat de man expres onverstaanbaar praat. De sollicitant toont zich flexibel, verrast daarmee de recruiter en het gesprek eindigt succesvol:
Zelf een onverwachte twist aan het sollicitatiegesprek geven?
In het filmpje The Candidate van Heineken dat we hierboven lieten zien, werden de sollicitanten verrast en op de proef gesteld door onverwachte gebeurtenissen.
Ben je superzelfverzekerd, bijdehand en ad rem? Dan kan je de boel opschudden door zélf een onverwachte twist aan het sollicitatiegesprek te geven.
Laat je inspireren door dit sollicitatiegesprek uit The Pursuit of Happiness:
Vreemde sollicitatievragen
Uiteraard zijn er ook nog ronduit vreemde sollicitatievragen. Vragen waarvan je je maar moeilijk kunt voorstellen wat de selecteur überhaupt aan je antwoord heeft. Voorbeelden van vreemde sollicitatievragen zijn:
- Hoeveel basketballen heb je nodig om deze kamer te vullen? (gevraagd door Google)
- Als je een keukenapparaat zou zijn, wat zou je dan zijn en waarom?
- Maak je elke ochtend je bed op?
- Je zit opgesloten in een kamer zonder deur… Hoe kom je eruit?
- Als je een tompoes was, zou je dan een roze of oranje tompoes zijn en waarom?
- Wat hebben ijzer en plastic met elkaar gemeen?
- We zoeken een getal tussen 1 en 100. Hoeveel vragen heb je minimaal nodig om een specifiek getal te vinden? (gevraagd door Facebook)
Hoe moet je antwoorden op vreemde sollicitatievragen?
Voel je niet geïntimideerd en probeer de humor in te zien van deze vreemde sollicitatievragen. Een vreemde sollicitatievraag wordt vaak gesteld om je beter te leren kennen of om te kijken of je binnen het team past. Er is dus geen ‘goed’ of ‘fout’ antwoord. Met dat in gedachten, kun je de vraag op verschillende manieren beantwoorden:
“Hoeveel basketballen heb je nodig om deze kamer te vullen?”
“Ik schat dat de kamer ongeveer 8 basketballen breed en 20 basketballen lang is dus, ongeveer 160 basketballen.”
Of een bijdehand antwoord geven:
“1 kamervullende basketbal, aangezien je niet gezegd hebt hoe groot de basketball is”
Of de vraag omdraaien:
“Waarom willen we deze kamer vullen met basketballen? En wat vertelt mijn antwoord jullie over mij?"
Aan de slag met je sollicitatie
Is het tijd voor een nieuwe baan en wil je aan de slag met je cv en sollicitatiebrief? CVster.nl heeft alles in huis om jouw banenjacht te boosten én je snel op weg te helpen. Bekijk onze handleiding cv maken, cv-voorbeelden en cv-templates en solliciteer vandaag nog op jouw droombaan!
