Als werknemer en als mens heb je soms pauze nodig. Om eindelijk die wereldreis te maken, een opleiding te volgen, of in alle rust een carrièreswitch te overwegen. Als je plannen of dromen hebt die je niet kunt uitvoeren met gemiddeld 25 vakantiedagen per jaar, kun je een sabbatical overwegen.
In deze blog lees je hoe een sabbatical werkt, de voor- en nadelen ervan, wat je moet regelen en hoe je er het beste van maakt.
Wat is een sabbatical?
Je hebt vast weleens van de term ‘sabbatical’ of ‘sabbatjaar’ gehoord. Maar wat is precies de betekenis van sabbatical?
Een sabbatical is een langdurige verlofperiode. Dat kan enkele maanden zijn, maar ook een jaar of zelfs langer. De meest voorkomende redenen om een sabbatical te nemen zijn:
- Een wereldreis of tijdelijk in het buitenland wonen
- Een studie volgen of carrièreswitch overwegen
- Een eigen onderneming opstarten
- Een grote verbouwing
- Een langere periode van rust of herstel
- Andere persoonlijke omstandigheden of familiezaken.
Een sabbatical is dus een lange pauze van je werk. En waar je het als werknemer normaal gesproken moet doen met je betaalde vakantiedagen, is dat in sommige gevallen simpelweg niet voldoende.
Misschien vraag jij je nu af: wat is dan het verschil tussen een sabbatical en onbetaald verlof? Wel, er is geen verschil. Een sabbatical is in het Nederlands langdurig onbetaald verlof. Dat betekent dus dat je geen salaris krijgt en ook geen vangnet hebt bij ziekte. Daarover later meer.
Er zijn in Nederland twee soorten onbetaald verlof waar je als werknemer recht op hebt: langdurend zorgverlof en ouderschapsverlof. Als je als werknemer een verzoek indient voor één van deze twee soorten verlof, mag een werkgever dat verzoek niet weigeren.
Kan je zomaar een sabbatical nemen?
Er is geen wet die bepaalt dat je als werknemer recht hebt op een sabbatical. Op de vraag ‘kan een werkgever een sabbatical weigeren’, is het antwoord dus ‘ja’. Een werkgever is niet verplicht om jou zomaar een jaar op wereldreis te laten gaan.
Toch zijn er genoeg werkgevers die instemmen met een sabbatical. Bijvoorbeeld omdat ze de band met jou graag goed willen houden, in het kader van ‘goed werkgeverschap’ of omdat er afspraken over sabbaticals zijn opgenomen in jouw cao (collectieve arbeidsovereenkomst).
Hoe lang mag je dan een sabbatical nemen? Ook daar zijn geen wettelijke regels voor. Je zal dit in goed overleg met je werkgever moeten afstemmen. De ongeschreven regel is dat 18 maanden wel zo’n beetje het maximum is voor een sabbatical.
Wil jij een grotere kans dat je werkgever ‘ja’ zegt op jouw verzoek om een sabbatical? Zorg dan dat je een goed onderbouwd verhaal klaar hebt. Je bent niet verplicht om aan je werkgever te vertellen waarom je een sabbatical neemt, maar het kan wel helpen. Geef bijvoorbeeld antwoord op de vraag waarom je een sabbatical neemt, hoe je daar als mens en werknemer van profiteert en welke voordelen het eventueel oplevert voor je werkgever.
Voordelen en nadelen van een sabbatical
Enkele maanden of zelfs een jaar even helemaal geen werk: het klinkt je misschien als muziek in de oren. En ja, een sabbatical heeft vele voordelen. Maar vergis je niet: er kleven ook enkele nadelen aan een sabbatical. Om een goede afweging te kunnen maken, zet ik de voor- en nadelen voor je op een rij:
Voordelen sabbatical:
- Je hebt tijd om aan je doelen en dromen te werken
- Je hebt tijd en ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en nieuwe ervaringen
- Je hebt voor langere tijd geen last van werkdruk, collega’s en deadlines
- Je hebt tijd om na te denken over je doelen, zowel op persoonlijk- als carrièrevlak
- Na een sabbatical heb je meestal vernieuwde energie en motivatie om weer aan de slag te gaan.
Nadelen sabbatical:
- Je krijgt geen salaris uitbetaald. Een sabbatical is immers onbetaald verlof
- Je bouwt geen pensioen, vakantiegeld en vakantiedagen op tijdens een sabbatical (tenzij je hierover afspraken maakt met je werkgever)
- Word je tijdens je sabbatical ziek of raak je arbeidsongeschikt? Dan word je tijdens je sabbatical niet doorbetaald (tenzij je hierover afspraken maakt met je werkgever)
- Je loopt na je sabbatical wellicht wat achter, en je mist ontwikkelingen op de werkvloer
- Het kan voorkomen dat je het lastig vindt om jezelf te motiveren na een langdurige carrière-onderbreking.
Wat moet je regelen voor een sabbatical?
Zoals je nu weet, is een sabbatical een weloverwogen keuze. Het is dus volkomen logisch dat je je afvraagt: hoe pak je een sabbatical aan? Laten we eens in de praktische kant van een ‘sabbatjaar’ duiken.
- Inkomen
Het belangrijkste om te regelen voor je sabbatical is een inkomen. Je neemt immers onbetaald verlof op. Reken uit hoeveel geld je nodig hebt om tijdens je sabbatical in ieder geval je vaste lasten te kunnen betalen, en zorg ervoor dat je dat bedrag apart hebt staan op een spaarrekening. Heb je het voornemen voor een sabbatical? Zet dan bijvoorbeeld maandelijks alvast een geldbedrag opzij.
Heb je geen grote spaarpot en worstel je met de vraag: hoe financier je een sabbatical? Probeer dan extra inkomsten te genereren. Bijvoorbeeld door tijdelijk je huis te verhuren als je op reis gaat en zet overbodige abonnementen stop. Heb je nog (betaalde) vakantiedagen staan? Je kunt die opnemen om alvast een deel van je sabbatical te dekken.
- Een gesprek met je werkgever
Een sabbatical nemen begint met een gesprek met je werkgever. Je werkgever is niet verplicht akkoord te gaan met jouw plannen, dus een goed onderbouwd gesprek helpt. Ook is het wel zo netjes om je baas op tijd op de hoogte te brengen van jouw plannen. Hij of zij zal immers vervanging voor je moeten regelen in de periode van je sabbatical. Ook is het prettig als er een overdracht kan plaatsvinden nog voordat je de deur achter je dicht trekt.
Zorg er bovendien voor dat je duidelijke afspraken maakt met je werkgever. Denk aan de data waarop je vertrekt en weer terugkomt, of en hoe je contact houdt en eventuele aanvullende afspraken over pensioenopbouw of wat er gebeurt als je ziek wordt tijdens je sabbatical.
Maak daarnaast goede afspraken over dat je niet zomaar ontslagen kunt worden tijdens je sabbatical en hoe je je functie weer oppakt na afloop. Een werkgever mag je overigens wettelijk gezien niet ontslaan tijdens een sabbatical, maar in een cao kunnen andere afspraken staan. Maak de afspraken met je werkgever niet alleen mondeling, maar zorg ervoor dat ze zwart op wit staan.
- Praten met collega's
Niet alleen je werkgever weet van je sabbatical. Ook je collega’s moeten je lang missen. Je bent uiteraard niet verplicht om je collega’s in te lichten, maar het zijn wel de mensen met wie je na afloop weer moet samenwerken. Schroom dus niet om te vertellen waarom je kiest voor een sabbatical en wat het jou op persoonlijk- en (eventueel) carrièrevlak zal opleveren.
En tot slot het allerbelangrijkste dat je moet regelen voor je sabbatical: ervoor zorgen dat je er optimaal van kunt genieten. Het is de ultieme periode om te reflecteren op zowel persoonlijk als zakelijk vlak. Dus maak er het beste van. Ik wens je veel rust en inzicht toe!