Het zal niet altijd makkelijk zijn om een baan te vinden als je uit een verslavingstraject komt. Maar met een beetje geduld, doorzettingsvermogen en de wil om nuchter of clean te blijven, heb je een goede kans van slagen.
In dit blogartikel hebben we wat informatie en adviezen bij elkaar gezet om je te helpen na een verslavingstraject een baan te vinden. We behandelen de volgende onderwerpen:
- Waarom zou je al meteen weer aan het werk gaan?
- Waarom is het soms zo moeilijk om werk te vinden na een verslavingstraject?
- Waar begin je? Strategieën, stappen en tips voor het vinden van een baan na een verslavingstraject.
Waarom zou je al meteen weer aan het werk gaan?
Veel mensen die net zijn afgekickt, willen daarna zo snel mogelijk weer aan het werk. Ze hebben vaak behoefte aan een nieuwe routine, bestaande uit bijvoorbeeld vast werk, regelmatige praatgroepsessies, gezondere gewoontes en nieuwe of hernieuwde sociale relaties. Ook financiële onafhankelijkheid, en in het verlengde daarvan een hernieuwd gevoel van zingeving, is een belangrijke drijfveer voor ex-verslaafden.
Dat mensen met een verslavingsverleden baat hebben bij werken na hun behandeling, is inmiddels wel bewezen. Werken heeft een positieve psychologische en sociale impact op mensen die als onderdeel van hun herstelproces weer dagelijkse routines willen oppakken.
Waarom is het soms zo moeilijk om werk te vinden na een verslavingstraject?
Na het afkicken moet je niet alleen je loopbaan maar je hele leven opnieuw opbouwen. Je moet in feite helemaal opnieuw leren leven, maar dan nuchter of clean. En dat kan haast een fulltime baan op zich zijn.
Als je in een verslavingstraject zit, is het vinden van een baan extra lastig. Ten eerste kan de stress van het werkloos zijn je mentale gezondheid negatief beïnvloeden en je vatbaarder maken voor een terugval. Ook als je je oude baan weer oppakt, loop je gevaar voor een terugval, aangezien de stressfactoren waar je destijds mee te maken kreeg waarschijnlijk nog steeds bestaan. En van je collega's kun je bovendien de vraag “waar heb jij gezeten?” verwachten.
Als je op zoek gaat naar een nieuwe baan, kun je te maken krijgen met een gat in je cv of ontbrekende vaardigheden. Tegenslagen en teleurstellingen kunnen een ontmoedigend effect hebben. Hoe meer tijd en energie er in je banenjacht gaat zitten, hoe moeilijker het misschien wordt om nog regelmatig naar je praatgroep te gaan of andere herstelbevorderende activiteiten te ondernemen.
Waar begin je?
Hoe je na je verslavingstraject weer werk gaat zoeken, heeft alles te maken met de vraag wanneer je hiermee begint. Het is heel belangrijk om eerst rustig de tijd te nemen om weer tot jezelf te komen.
Zelfbeoordeling
Kijk eens goed naar je sterke punten, ambities en alles wat je al bereikt hebt. Maak er een open brainstormsessie van: laat je gedachten, herinneringen en ideeën de vrije loop en maak aantekeningen. Denk aan je:
- Eerdere banen. Wat vond je leuk en wat niet? Welke vaardigheden heb je ontwikkeld? Zou je je laatste baan terug willen als dat kon?
- Levenservaringen. Wat voor rollen heb je allemaal al gehad? Die van student, ouder, vriend(in), buurman/-vrouw, burger? En tijdens het afkicken? Hoe heb jij je steentje bijgedragen, en welke overdraagbare vaardigheden kwamen daarbij kijken?
- Interesses en passies. Welke hobby's en interesses heb je? Wat zou je graag nog willen leren – met het oog op een baan of gewoon voor je plezier? De antwoorden op deze vragen zouden je zomaar in de richting van een verrassend nieuw loopbaanpad kunnen leiden.
- Feedback van anderen. Wat zeggen je vrienden, familieleden of mentoren over jouw talenten en persoonlijke kwaliteiten? En de mensen met wie je samen bent afgekickt?
- Doelen voor de toekomst. Wat voor baan zou binnen jouw persoonlijke doelen passen en je helpen bij je verdere herstel?
- Emotionele staat. Ben je er klaar voor? Kun jij omgaan met de problemen waar je op je werk mee te maken kunt krijgen, en gaat het je lukken om nuchter en/of clean te blijven?
En nu?
Als je na je afkicktraject niet terug wilt of kunt naar je vorige werkgever maar een nieuwe baan gaat zoeken, dan volg je deze stappen.
Een cv opstellen
In je cv laat je je specifieke sterke kanten zien die relevant zijn voor de baan waarop je solliciteert. Schrijf voor elke vacature een cv op maat. Vertel elke keer vanuit een andere invalshoek over je relevante werkervaring, overdraagbare vaardigheden en wat je al bereikt hebt.
Een goed cv is een cv dat de werkgever ervan overtuigt dat jij de beste kandidaat voor de baan bent. Hoe maak je zo'n cv? Daar kunnen wij je bij helpen! Op CVster.nl vind je allerlei informatie over het vinden van een baan, waaronder ruim 350 cv-voorbeelden en schrijfwijzers voor specifieke functies.
Je ervaringen tijdens het afkickproces kunnen in sommige gevallen relevant zijn. Je kunt laten zien dat je zelfverbetering belangrijk vindt, en misschien heb je wel bijzondere vaardigheden opgedaan. Hoe openhartig je dit soort informatie wilt en kunt delen, hangt af van de situatie en van jezelf.
Zelfs een gat in je cv hoeft geen groot probleem te zijn. Hier kun je op verschillende manieren zonder te liegen een positieve draai aan geven.
Waar moet je zoeken?
Vacatures kun je vinden op online vacatureplatforms, op professionele netwerksites als LinkedIn, en op de websites van potentiële werkgevers.
Gemeenten zijn verplicht mensen met een arbeidsbeperking een betaalde baan te bieden in een aangepaste omgeving: beschut werk. Iemand die beschut werk doet, is in dienst van de gemeente, een sociaal ontwikkelbedrijf of een andere werkgever. En krijgt salaris: ten minste het wettelijk minimumloon. Als je wilt weten of jij in aanmerking komt voor beschut werken, kun je contact opnemen met je gemeente.
Yes! Je mag op sollicitatiegesprek!
Er is haast niks beter voor je zelfvertrouwen dan uitgenodigd worden voor een sollicitatiegesprek. Maar behalve trots en enthousiast voel je je misschien ook wel wat nerveus. Geeft niks, het is ook best spannend om live, via Teams of een soortgelijk online platform, of telefonisch ondervraagd te worden.
Online vind je allerlei adviezen en tips over sollicitatiegesprekken. Daarnaast kan het een goed idee zijn om contact op te nemen met een verslavingscoach of loopbaancoach. Naast gewone sollicitatiebegeleiding of oefensessies is het goed om advies te vragen over wat je moet doen als je vragen krijgt over je verslavingsverleden. Hoe moet je zulke vragen beantwoorden? Moet je ze überhaupt beantwoorden? Spoiler alert: nee, dat hoeft niet!
Ken je rechten
Wat mag een werkgever of recruiter tijdens een sollicitatiegesprek wel en niet vragen? Op de website van de Rijksoverheid staat: "Een werkgever mag u tijdens de sollicitatieprocedure alleen vragen stellen die relevant zijn voor de functie waarop u solliciteert. Hij mag u in de regel geen vragen stellen over privézaken of uw gezondheid." Dit betekent dat een werkgever je niet mag vragen naar je drugsgebruik nu of in het verleden.
En verder?
Hier zijn een paar tips die je kunnen helpen om op het juiste spoor te blijven als je na het afkicken werk gaat zoeken.
- Clean of nuchter blijven is prioriteit nummer 1. Herstellen van een verslaving is een levenslang proces, dat altijd prioriteit heeft boven al het andere.
- Parttime, tijdelijk of flexwerk. Een baan met flexibele werktijden kan een goede manier zijn om geld te verdienen en je tegelijkertijd te richten op je herstel. Vooral in branches als de horeca, detailhandel en bezorgdiensten vind je veel flexwerk.
- Netwerken. Neem contact op met potentiële en eerdere werkgevers, vrienden, familie, kennissen, en met mensen die je hebt leren kennen in bijvoorbeeld de afkickkliniek of praatgroep. Tips, aanbiedingen en referenties kunnen uit onverwachte hoeken komen.
- Vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk heeft drie belangrijke voordelen: je bent bezig, wat goed is voor je mentale en fysieke gezondheid, je bouwt waardevolle vaardigheden en contacten op, en ervaring met vrijwilligerswerk kan heel mooi staan op je cv!
- Persoonlijke steun zoeken. Eén-op-één begeleiding en ondersteuning van een loopbaancoach of arbeidsbemiddelaar kan heel waardevol zijn.
- Je kennis en vaardigheden verder ontwikkelen. Als jij op je cv laat zien dat je aan bijscholing en/of nascholing doet, kan dat een goede indruk maken op recruiters. Kijk nog eens goed naar de aantekeningen die je in je zelfbeoordeling hebt gemaakt. Welke vaardigheden passen het best bij jouw carrièredoelen?
Als ex-verslaafde ben je de perfecte ervaringsdeskundige in de verslavingszorg. Een ervaringsdeskundige is iemand die vanuit zijn of haar eigen ervaring anderen helpt. Om professioneel ervaringsdeskundige te worden heb je naast persoonlijke ervaring in de meeste gevallen een relevante opleiding nodig. Er zijn diverse opleidingen tot ervaringsdeskundige, zowel op mbo- als op hbo-niveau. De meeste opleidingen duren één of twee jaar.
Kortom:
- Een baan vinden na een verslavingstraject kan een lastige maar ook heel waardevolle ervaring zijn. Je krijgt een hernieuwd gevoel van zingeving en bouwt een stabiele routine op.
- Het belangrijkste is om tijdens de banenjacht te blijven zoeken naar mogelijkheden om je te ontwikkelen, veerkracht te tonen, en natuurlijk clean/nuchter te blijven.
