Het loont de moeite je te verdiepen in de werkgever als je gaat solliciteren. Dat is sowieso een mooie voorbereiding voordat je aan je cv begint en je sollicitatiebrief schrijft. Niet in de laatste plaats omdat je dan kunt inschatten of de bedrijfscultuur (ook wel de organisatiecultuur of werkcultuur genoemd) bij jou past.
Want iemand die houdt van regels en structuur, wordt doodongelukkig bij een pionierende start-up.
En een ondernemende creatieveling die bruist van de ideeën, zal gefrustreerd afhaken bij een grote gemeente of een academisch ziekenhuis.
Mensen gedijen nu eenmaal het beste in een omgeving die past bij wie ze zijn en hoe ze graag werken.
In dit blog lees je:
- Wat een bedrijfscultuur is.
- Welke verschillende bedrijfsculturen er zijn.
- Hoe je ontdekt welke bedrijfscultuur bij jou past.
- Wat je kunt doen om je een beeld te vormen van de cultuur van een bedrijf.
- Welke vragen je tijdens een sollicitatiegesprek kunt stellen over de bedrijfscultuur.
Wat is een bedrijfscultuur?
De bedrijfscultuur is alles wat de toon zet in een organisatie. Het definieert hoe mensen met elkaar en met hun taken en verantwoordelijkheden omgaan. Het zijn de normen en waarden van het bedrijf. De onbewuste en ongeschreven regels, afspraken en overtuigingen.
Waarom is een goede match tussen jou en de bedrijfscultuur belangrijk?
De bedrijfscultuur bepaalt in grote mate de sfeer en omgangsvormen op de werkvloer. Wat op papier je droombaan is, kan in de praktijk tegenvallen als de organisatiecultuur niet bij je past.
Een goede match tussen wie jij bent en wat jij belangrijk vindt enerzijds, en de normen en waarden van het bedrijf anderzijds, zorgt ervoor dat:
- je goed werk kunt leveren
- je kunt groeien in je werk
- je met plezier naar je werk gaat
- werk en privé voor jou in balans zijn
Welke verschillende bedrijfsculturen zijn er?
Uiteraard zijn er vele modellen die proberen de verschillende bedrijfsculturen in een hokje te vangen. Denk aan het model van Schein waarin de organisatiecultuur wordt ingedeeld in drie niveaus (artefacts, verkondigde basiswaarden en veronderstelde waarden). Of het model van Harrison dat organisatieculturen indeelt naar rol-, taak-, persoon- en machtscultuur.
Het model van Quinn en Cameron
Het model van Quinn en Cameron is het meest gangbare model om bedrijfsculturen in te delen.
Quinn en Rohrbaugh deden in 1981 onderzoek naar de effectiviteit van organisaties. Ze ontdekten dat de dimensies intern-extern en stabiliteit-flexibiliteit het verschil maakten.
Intern: ontwikkeling, samenwerken, coördinatie
Extern: wat doet de concurrentie, wat wil de klant, nieuwe technologieën
Stabiliteit: structuur, planning, budgetten, beheersing
Flexibiliteit: gericht op mensen en activiteiten, snel aanpassen aan veranderende omstandigheden.
Vervolgens hebben Quinn en Cameron in 1999 een indeling gemaakt in vier bedrijfsculturen. Hun model van ‘Concurrerende Waarden’ wordt ook wel het OCAI-model genoemd, OCAI staat voor Organizational Culture Assessment Instrument.
Bedrijfsculturen – indeling volgens model Quinn en Cameron (OCAI)
-
Familiecultuur: mensgericht & samenwerken
Een vriendelijke werkomgeving waar de leidinggevenden zich opstellen als mentoren. De loyaliteit is groot, de tradities zijn rijk en er is een grote mate van betrokkenheid. Personeelsontwikkeling, teambuilding en goed werkgeverschap krijgen veel aandacht. Samenwerken wordt gestimuleerd, conflicten worden opgelost, harmonie en consensus zijn belangrijk.
-
Adhocratie cultuur: ondernemend & creëren
In deze creatieve werkomgeving zijn de leiders innovators. Experimenteren en innoveren wordt toegejuicht en medewerkers worden uitgedaagd zich continu te ontwikkelen. De toekomstvisie bepaalt de koers en doelen halen is belangrijk.
-
Hiërarchische cultuur: procesgericht & beheersen
De werkomgeving is formeel en goed gestructureerd. Leidinggevenden zijn coördinatoren die controleren of alles op rolletjes loopt. De behoefte aan stabiliteit en beheersbaarheid zie je terug in de vele regels, procedures en beleidsstukken. Meten is weten en informatiesystemen leggen alles vast. Medewerkers weten precies wat er van ze wordt verwacht en aan welke kwaliteitseisen ze moeten voldoen.
-
Markt cultuur: resultaatgericht & presteren
In deze resultaatgerichte en competitieve omgeving staat het belang van de klant voorop en wordt de concurrentie scherp in de gaten gehouden. De leidinggevenden zijn zeer ambitieus, werken hard, hebben hoge verwachtingen en veel bewijsdrang. Reputatie en succes zijn belangrijk, alles is gericht op beter, sneller, groter en meer.
Natuurlijk hoeft het een het ander niet uit te sluiten. Een bedrijf met een familiecultuur kan óók resultaatgericht of innovatief zijn. Maar het accent zal liggen op een goede sfeer, onderlinge relaties en samenwerking. En dat bepaalt de werkcultuur en de dagelijkse omgang met elkaar.
Wat kan een bedrijfscultuur beïnvloeden?
Vaak ontstaat een bedrijfscultuur vanuit een ideologie (“ik als leidinggevende wil dat mijn bedrijf staat voor innovatie”) of omdat er al jarenlang op een bepaalde manier wordt gewerkt. De bedrijfscultuur is dan als het ware ingesleten in de organisatie. De ongeschreven regels zijn vanzelfsprekend geworden. Toch zijn er ook factoren van buitenaf die bedrijfsculturen kunnen beïnvloeden.
- Globalisering. Steeds meer bedrijven werken internationaal of hebben internationaal personeel in dienst. Dat laatste komt steeds vaker voor door grote personeelstekorten in bepaalde sectoren. Zoals je zult begrijpen brengt dat de nodige cultuurverschillen met zich mee. Zowel op de werkvloer als bij het zakendoen.
- Gelijkwaardigheid. We leven in een tijd waarin er steeds meer behoefte aan gelijkheid is. Toch geldt dat nog niet voor ieder bedrijf. Hierdoor zullen bedrijven in de toekomst moeten herstructureren. En dat heeft onvermijdelijk gevolgen voor de bedrijfscultuur.
- Prestatiedruk. We leven in een eeuw waarin er steeds meer gedaan moet worden in steeds minder tijd. Met andere woorden: de werkdruk is hoog. Soms legt een bedrijf zelf de lat graag hoog voor het personeel, soms wordt een bedrijf hiertoe ‘gedwongen’ door de groeiende concurrentie.
- Demografie. Omdat mensen steeds later met pensioen gaan, kan er op de werkvloer een verschil ontstaan tussen de ‘jongere generatie’ en de ‘oudere generatie’. Waar de oudere generatie gewend is aan de werknormen en -waarden van toen, hecht de jonge generatie veel waarde aan een betere werk-privébalans, flexibele werktijden en thuiswerken.
Hoe ontdek je of een bedrijf bij je past?
Na het doornemen van de verschillende bedrijfsculturen heb je vast al een lichte (of stevige) voorkeur voor een bepaalde bedrijfscultuur. Om nog wat verder uit te pluizen waar jij je prettig bij voelt, kun je jezelf afvragen hoe je wilt omgaan met je collega’s en leidinggevende, en wat je verwacht van de organisatie. Voorbeeldvragen om het denkproces aan te zetten:
1. Wat is voor mij belangrijk om productief en met plezier te kunnen werken?
- Alleen werken of met anderen samenwerken?
- Een stil privé kantoor of een levendige kantoortuin?
- Flexibele werkuren of een strak schema?
- Taakgerichte vrijheid of strikte regels en werkprocedures?
- Met producten of mensen (dienstverlening) werken?
2. Wat vind ik belangrijk in het contact met collega’s?
- Gezelligheid, vrolijke stemming, goede sfeer.
- Focus op resultaten boeken
- Duidelijkheid over werkprocedures, taken en verantwoordelijkheden
- Ondernemendheid en innovatie, elkaar uitdagen tot vernieuwing
3. Wat verwacht ik van de organisatie?
- Duidelijke toekomstvisie en doelen.
- Betrouwbaarheid, stabiliteit en efficiëntie
- Creativiteit stimuleren
- Persoonlijke ontwikkeling en doorgroeimogelijkheden
4. Wat verwacht ik van mijn leidinggevende?
- Teambuilding, feedback, een luisterend oor
- Werkorganisatie en – coördinatie, duidelijke afspraken
- Prestatiegerichtheid, motivatie, klantgerichtheid
- Inspiratie, flexibiliteit, taakverbreding, innovatie
Welke bedrijfscultuur past bij jou?
De eerste stap is helder krijgen hoe jij als werknemer in elkaar steekt, wat voor jou belangrijk is en in welke bedrijfscultuur je dan logischerwijs het beste tot je recht komt.
Een tool die je daarbij kan helpen is de scan van CompanyMatch die je in 26 vragen inzicht geeft in wat bij jou past.
Wat kun je doen om de bedrijfscultuur te achterhalen?
Goed, je hebt een beeld van de verschillende bedrijfsculturen en weet inmiddels in welke omgeving jij het beste past. Maar hoe kom je nu achter de bedrijfscultuur van het bedrijf waar je wilt gaan solliciteren? Want in de vacaturetekst staat meestal weinig tot niets over de cultuur.
Er is een aantal manieren om meer te weten te komen over de bedrijfscultuur:
-
De vacaturetekst
Er zal niet letterlijk in de vacature staan welke bedrijfscultuur er heerst binnen de organisatie. Maar er zijn wel signaalwoorden die een tipje van de sluier kunnen oplichten. Denk aan woorden als familiebedrijf, vernieuwend, procedures, doelstelling, samen, creatief, targets etc.
-
Online onderzoek
Ook online kan je veel te weten komen over het bedrijf. Hoe is de toon op de bedrijfswebsite? En op de socialmediakanalen? Is het een groot of een klein bedrijf? Met een half uurtje speuren kom je al heel wat te weten.
-
Je netwerk
Wellicht ken je mensen die bij het bedrijf werken, gewerkt hebben, ermee samenwerken, leverancier of juist afnemer zijn, in de Raad van Toezicht zitten, etc. Vraag eens naar hun ervaringen met de organisatie. Hoe verlopen de contacten en wat zijn zaken die opvallen?
-
Bellen
Wanneer je vooronderzoek positieve uitkomsten heeft en je wilt gaan solliciteren, is het altijd een goed idee om eerst even te bellen met het bedrijf. Naast extra informatie over de functie, kun je er ook informatie over de bedrijfscultuur mee inwinnen. Dat begint al zodra je het nummer hebt ingetoetst. Hoe snel wordt er opgenomen? Hóe wordt er opgenomen? Krijg je meteen de juiste persoon aan de lijn, of word je 6x doorverbonden? Verloopt het gesprek formeel of informeel en krijg je een bevredigend antwoord op je vragen?
-
Het sollicitatiegesprek
Ook het sollicitatiegesprek is een bron van informatie. Naast vragen die je kunt stellen over de bedrijfscultuur, is het bij uitstek een moment om eens goed te observeren. Hoe word je ontvangen bij de receptie en hoe gaan medewerkers met elkaar om? Start het gesprek op tijd, loopt het uit? Is het een chaotisch sollicitatiegesprek of juist zeer gestructureerd? Doet men moeite om je op je gemak te stellen, is er ruimte voor humor en hoe is de interactie tussen collega’s?
Wat als de cultuur van een bedrijf niet bij je past?
Wanneer de conclusie is dat de bedrijfscultuur niet aansluit op jouw behoeften, is dat een belangrijk signaal dat de baan misschien toch minder goed bij je past dan je aanvankelijk dacht.
De taken en verantwoordelijkheden van de functie kunnen dan nog zo interessant zijn, maar waarschijnlijk ervaar je onvoldoende werkplezier omdat je moet functioneren in een omgeving die niet bij je past. Heroverweeg in dat geval je sollicitatie.
Vragen die je kunt stellen over de bedrijfscultuur
Welke vragen kun je stellen als je contact opneemt met de HR-manager van het bedrijf of zelfs al op sollicitatiegesprek gaat? Hieronder een aantal vragen die je kunt stellen en die je meer inzicht geven in de cultuur van een bedrijf:
- Hoe zou je de bedrijfscultuur typeren?
- Zijn er tradities of wekelijks terugkerende activiteiten die kenmerkend zijn voor het bedrijf?
- Hoe vullen medewerkers hun pauzes in?
- Zijn er vrijdagmiddagborrels en zo ja, hoe worden die ingevuld?
- Hoe gaat het bedrijf om met deadlines?
- Zijn de medewerkers op de hoogte van de organisatiedoelen en hoe vertaalt zich dat naar de werkvloer?
- Hoe wordt er feedback gegeven?
- Zijn er regelmatig 1-op-1 gesprekken tussen medewerker en leidinggevende?
- Zijn er vaste vergaderstructuren?
- Op welke wijze worden nieuwe medewerkers ingewerkt?
- Wat voor type mensen doet het goed in deze organisatie?
- Welke mensen werken hier maar kort en waarom vertrekken ze?
- Zijn er collega’s die hier al meer dan 10 jaar werken?
- Wat is er gebeurd met de laatste persoon die deze job deed? (doorgegroeid of vertrokken)
- Wat maakt dit bedrijf een leuke werkgever?
- Wat zou je vandaag nog willen veranderen aan het bedrijf?
- Wat zou je missen aan het bedrijf als je morgen ergens anders zou werken?
Wat moet ik doen als de bedrijfscultuur niet bij me past?
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, kun je je - als je een beetje moeite doet - tijdens het sollicitatieproces al een aardig beeld vormen van de bedrijfscultuur. Toch zul je de cultuur van een bedrijf pas echt ondervinden als je er werkt. Maar… wat doe je als achteraf blijkt dat je niet op je plek zit?
Laten we voorop stellen dat als je dit eenmaal hebt toegegeven, er onbewust een knop omgaat in je hoofd. Je bent namelijk al tot de conclusie gekomen dat de bedrijfscultuur blijkbaar niet goed genoeg bij je past. Dat betekent dat je je kan gaan ergeren aan allerlei dingen, dat je werkplezier afneemt en daarmee soms ook je productiviteit. Daar heb je dus niet alleen jezelf mee, maar ook het bedrijf waarvoor je werkt.
Ik geef je 3 tips en afwegingen:
- Is de bedrijfscultuur niet helemaal je ding, maar vind je je werk wél ontzettend leuk? Dan kun je ervoor kiezen om te blijven. Houd er echter wel rekening mee dat je af en toe zware momenten zult hebben. Het is dan belangrijk om de positieve dingen te blijven zien en jezelf te blijven motiveren.
- Focus je op je eigen team. Werk je in een grote organisatie? En merk je dat jij niet de enige bent die zich niet thuis voelt in de bedrijfscultuur? Steek dan samen je directe collega’s de koppen bij elkaar over hoe jullie het dagelijkse werk prettiger kunnen maken. Natuurlijk is het niet mogelijk om de bedrijfsvoering te veranderen, maar samen sta je sterker en kun je er iedere dag toch een feestje van maken.
- Lukt het je niet meer om motivatie te vinden of ga je iedere dag met tegenzin naar je werk? Dan is het beter om een andere baan te zoeken. Onthoud maar zo: opnieuw solliciteren kost tijd en moeite. Eindeloos strijden met je gevoelens omdat je eigenlijk niet op je plek zit, kost je nog veel meer energie.
Aan de slag met je sollicitatie
Ergens solliciteren gaat natuurlijk niet zomaar. Daarvoor heb je een overtuigend cv en een steengoede sollicitatiebrief nodig. Beide documenten maak je snel en eenvoudig op CVster.nl. Je kunt kiezen uit vele professionele cv-templates en je laten inspireren door cv-voorbeelden waarin we concrete beroepen uitwerken. Solliciteren naar je droombaan doe je met een cv van CVster.nl!
