De coronacrisis heeft nog steeds impact op de arbeidsmarkt. De cultuursector liep veel omzet mis en bij veel andere bedrijven stonden er banen op de tocht. Wat doet dat met de arbeidsmarkt: hoeveel werkzoekenden en vacatures zijn er? In welke sectoren is de verandering het grootst? En verschilt de Nederlandse situatie met hoe het er in andere landen aan toe gaat? Wat zijn de langdurige effecten van de coronacrisis op de arbeidsmarkt?
Om dat in kaart te brengen, heeft CVSter.nl arbeidsmarktonderzoek gedaan aan de hand van:
- eigen cijfers,
- data over vacatures en cv’s van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV),
- data over flexcontracten van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
- het zoekgedrag voor het maken van een cv en sollicitatiebrief in verschillende landen: Nederland, Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Zweden, Denemarken en Italië.
Ons onderzoek gaat over 2020, we sluiten dit blog af met de meest recente ontwikkelingen in 2021 en 2022.
Toename werkzoekenden door corona
Uit data van het UWV blijkt dat er sinds de corona-uitbraak meer Nederlanders actief op zoek zijn naar een baan. In juni 2020 zochten 13% meer Nederlanders een baan in vergelijking met februari 2020.
Waar in februari nog 1.389.498 werkzoekenden geregistreerd stonden bij het UWV, is dit inmiddels toegenomen tot 1.566.864 werkzoekenden.
De sector met de grootste toename in werkzoekenden is de horeca (+42%). Juist in de horeca, die hard wordt geraakt door de coronamaatregelen, is bovendien veel sprake van flexcontracten (53% van de beroepsgroep). Na horecapersoneel zijn chauffeurs in personenvervoer door de corona-uitbraak relatief gezien het vaakst op zoek gegaan naar een andere baan (+35%).
Ook onder chauffeurs wordt naar verhouding veel gewerkt via een flexcontract: landelijk gezien werkt één op de vijf via een flexcontract, terwijl dit onder chauffeurs ruim één op de drie is (36%).
Ook werknemers in de entertainment- en eventsector, zoals eventmanagers, beveiligers en geluidstechnici zijn door corona veelvuldig op zoek gegaan naar een baan. In de sector van persoonlijke verzorging zijn in vergelijking tot februari met name kappers en schoonheidsspecialisten vaker aan het solliciteren.
| Sector | Verandering aantal werkzoekenden |
|---|---|
| Horeca | +42% |
| Personenvervoer | +35% |
| Entertainment en events | +34% |
| Toerisme | +29% |
| Marketing en reclame | +24% |
| Persoonlijke verzorging | +22% |
| Kunst en cultuur | +20% |
| Transport en logistiek | +19% |
| Industrie | +14% |
| Sales | +14% |
| Onderzoek | +13% |
Gelukkig lijkt de toenemende werkloosheid tijdelijk en knapt de arbeidsmarkt weer op. Sterk nog, vanaf september 2020 is de werkloosheid weer gedaald. En op 18 november meldde het CBS zelfs dat het aantal werklozen gedaald is tot het niveau van voor de coronacrisis. Het laatste nieuws over werkloosheid kan je hier vinden.
Minder vacatures door corona
Het aantal nieuwe vacatures nam tussen 25 februari en 23 juni 2020 met 34% af. In de eerste twee weken van juli nam het aantal vacatures weer licht toe. Het verschil in vacatures in vergelijking tot februari is echter nog altijd -28%.
In bepaalde sectoren zijn de gevolgen van corona duidelijk zichtbaar in het aantal vacatures. Met name in de horeca blijkt de situatie in 2020 schrijnend: het aantal vacatures nam af met 61%.
Nu de horeca weer helemaal open mag (februari 2022), stapelen de personeelsproblemen voor veel restaurants en kroegen op. Voormalig horeca personeel heeft namelijk nieuw werk gevonden bij supermarkten, de GGD en bezorgdiensten, en keert niet meer terug naar de horeca. Nieuw personeel werven is in deze branche erg lastig, waardoor veel zaken noodgedwongen een dag extra dicht gaan. Volgens SVH hebben meer dan 150.000 arbeidskrachtende horeca verlaten.
Ook in HR, reclame en marketing en de financiële sector zijn minder banen beschikbaar voor werkzoekenden. Bedrijven in deze sectoren zijn terughoudend met het aannemen van nieuw personeel, waardoor minder ruimte ontstaat voor nieuwe werknemers.
| Sector | Verandering aantal vacatures |
|---|---|
| Horeca | -61% |
| HR | -61% |
| Marketing en reclame | -47% |
| Financiële sector | -47% |
| Transport en logistiek | -40% |
| Schoonmaak | -38% |
| Industrie | -36% |
| Retail | -32% |
| Onderzoek | -28% |
| Bouw | -25% |
Mede omdat veel mensen hun baan verloren en omscholing tijd kost, verwacht het CPB dat de komende 5 jaren een mismatch op de arbeidsmarkt zal plaatsvinden. Ook verwacht Bonadia dat landen meer zelf gaan produceren waardoor de groeiende internationale handel en automatiseren zal veranderen. Dit kan leiden totde versnelling van digitaliseren, automatiseren en robotisering.
Minste druk op onderwijs en zorg
In het onderwijs en de zorg is de minst sterke afname in het aantal vacatures te zien. De onderwijssector bood in totaal 9% minder vacatures aan in juni 2020. In de zorg werden 16% minder vacatures aangeboden.
Het aantal werkzoekenden nam bovendien ook maar beperkt toe in beide sectoren. In de zorg zochten 4% meer mensen een baan. In de sector onderwijs was 7% toename in het aantal werkzoekenden ten opzichte van voor de corona-uitbraak.
De coronacrisis raakte vele sectoren en zorgde voor een tijdelijke verschuiving van de arbeidsvraag. Denk aan sectoren zoals de recreatiesector, horeca en luchtvaart. Tegelijkertijd is er juist veel vraag in andere sectoren zoals in de logistiek, zorg en openbaar bestuur volgens het CPB. Helaas zijn er nu nog steeds sectoren zoals de horeca die de naweeën voelt van de coronacrisis.
Arbeidsmarkt corona: baankansen
De impact van de coronapandemie voelt iedereen: de 1,5 meter afstand, thuiswerken, minder vraag naar bepaalde diensten en producten, meer gebruik van digitale technologie, problemen met toelevering van bepaalde grondstoffen, uitgevallen beschikbaar personeel en natuurlijk een verschuiving en versnelling van bepaalde baankansen. Lees hieronder welke banen nu het minst en meest kansrijk zijn.
Minder baankansen voor bepaalde beroepen
Door corona zijn er minder goede baankansen voor bepaalde beroepen. Voornamelijk door de digitalisering zijn bepaalde beroepen nu sneller aan het verdwijnen, waaronder:
- Administratief medewerkers
- Grafisch vormgevers
- Bibliotheekmedewerkers
- Dierenverzorgers
- Reisleiders en gidsen
Daarnaast zijn er beroepen die nog steeds last hebben van de coronamaatregelen zoals:
Na verwachting zal dit wel tijdelijk zijn; zodra de maatregelen internationaal versoepeld worden, zal het aantal vacatures voor deze beroepen ook weer toenemen.
De impact van corona op werknemers is zelfs breder dan het verliezen van werk of het niet kunnen uitvoeren van werkzaamheden. Het thuiswerken is een fundamentele verandering, een die veel werkgevers en werknemers graag behouden als de coronacrisis voorbij is. Niet fulltime, maar wel enkele dagen in de week. Scheelt reistijd, vermindert files, verlaagt de CO2-uitstoot, en geeft medewerkers meer vrije tijd. Om wat langer te slapen bijvoorbeeld.
Meer baankansen voor bepaalde beroepen
Door de coronapandemie was er ook meer vraag naar bepaalde beroepen waaronder: ICT-servicemedewerkers, medisch specialisten, treinverkeersleiders, en online marketeers. Zie hierbij de volgende lijst van het UWV met alle kansrijke beroepen.
Een ander effect van de coronacrisis is “The Great Resigination”, waarbij medewerkers massaal hun baan opzeggen in ruil voor meer ‘zingeving’. In Amerika stopten 47 miljoen mensen (10 miljoen meer dan in 2020) met hun baan. Of Nederland dezelfde trend zal volgen is nog maar de vraag. Wat al wel zichtbaar is, is dat veel zorgpersoneel uit loondienst treedt en zichzelf aanbiedt als zzp'er voor een hoger uurtarief.
Hoeveel Nederlanders oriënteren zich op andere baan?
In Nederland nam het aantal mensen dat zich bezighield met het maken van een cv of sollicitatiebrief tijdelijk af. In maart, aan het begin van de coronacrisis en invoering van de bijbehorende maatregelen, bereiden minder mensen zich voor op een andere baan. Want hoe werkt solliciteren via videobellen of op 1,5 meter afstand? En is het wel verstandig om nu een nieuwe baan te starten met een contract voor bepaalde tijd?
Vanwege nieuwe werkzoekenden die door corona hun baan verloren, nam de interesse in het aanmaken van een cv weer langzaamaan toe. Halverwege april zette de stijging in. Op dat moment namen de zorgen over corona mogelijk af, omdat de afname in besmettingen werd ingezet en de versoepeling van maatregelen kwam voor het eerst in beeld.
Wat doet de arbeidsmarkt in Europa en de VS?
Binnen Europa en de Verenigde Staten is een duidelijke trend te zien in de interesse om een cv te maken: de corona-uitbraak zorgde tijdelijk voor minder mensen die zich oriënteren op een andere baan.
Zodra Europeanen en Amerikanen wat meer gewend raakten aan de nieuwe situatie, en de coronamaatregelen in sommige landen weer enigszins werden versoepeld, is de interesse in het aanmaken van cv’s en sollicitatiebrieven weer toegenomen. Zweden is hierop een uitzondering: in het Scandinavische land blijft de sollicitatieactiviteit op een laag niveau.
Vaak is het aantal mensen dat bezig is met een cv of sollicitatiebrief echter nog niet op het oude niveau. Mogelijk heeft het - net als in Nederland - ook in de rest van Europa te maken met ontslagen werknemers die op zoek moeten naar een baan en niet met zogeheten jobhoppers.
Impact corona op de arbeidsmarkt in 2021
Waar de meesten van ons aan het begin van de coronacrisis dachten dat het virus met enkele maanden wel over zou zijn, hebben we er inmiddels alweer anderhalf jaar mee te maken. De arbeidsmarkt is in 2021 door de impact van corona ontzettend veranderd ten opzichte van vorig jaar. Over het algemeen zijn de veranderingen positief: waar juli 2020 nog een werkloosheid kende van 4,5% is dat nu gezakt naar 3,1%. Elke maand vinden zo’n 9000 mensen vanuit de werkloosheid een baan. De daling is het sterkst te zien bij de sector horeca en catering, die in 2020 nog de hardste klappen kreeg. In één maand vond maar liefst 16,1% van de horeca mensen met een WW-uitkering een nieuwe baan. En dat is ook niet verwonderlijk, aangezien restaurants en cafés staan te schreeuwen om personeel.
Sterker nog: op dit moment zijn er meer vacatures (106.000) dan werklozen (100.000) in Nederland. Naast de horeca zijn dit vooral vacatures in de detailhandel, zorg, industrie, en zakelijke dienstverlening - sectoren waar ondanks corona de vacatures snel groeien. Dus: zoek je nog een baan? Dan weet je waar je het moet zoeken!
Heb je momenteel, tijdens corona, een sollicitatiegesprek bij een werkgever die echt staat te springen om extra personeel? Dat kan in je voordeel werken! Waar normaal misschien gedacht wordt “voor jou tien anderen”, is dat nu niet zo. Trek de stoute schoenen aan en vraag tijdens je gesprek of het genoemde uurloon echt niet wat hoger kan, of vraag om extra vakantiedagen. Met de krapte op de arbeidsmarkt door corona zou het zomaar kunnen dat je die krijgt!
Onderzoeksopzet
De gevolgen van corona op de arbeidsmarkt zijn onderzocht aan de hand van meerdere databronnen: data over vacatures en cv’s van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV), cv-data van de internationale websites van Resume.io (inclusief CVSter.nl), data over flexcontracten van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het zoekgedrag voor het maken van een cv in verschillende Europese landen.
Ook is op basis van internationaal zoekgedrag naar sollicitatie gerelateerde zoektermen ‘cv maken’ of ‘sollicitatiebrief schrijven’ het aantal mensen dat zich oriënteert op een nieuwe baan in kaart gebracht.
