Sociale angst en eenzaamheid zijn plaaggeesten van onze samenleving. De een versterkt de ander in een negatieve spiraal van sociale zelfonthouding. In Nederland heeft naar schatting 6% van de bevolking in meer of mindere mate last van een sociale fobie. Helaas stoppen veel mensen hun gevoelens weg en lijden ze in stilte. Solliciteren met een psychische aandoening is dus zeker geen eenvoudige klus.
Het is belangrijk om te beseffen dat de meeste mensen met sociale angst niet in een comfortabele bubbel leven. Velen willen stappen zetten naar een meer sociaal bestaan, maar doen dit misschien alleen als ze weinig keus hebben. Sociale angst creëert onzichtbare mentale ketens die vaak alleen wat losser komen te zitten wanneer iemand – zij het met zachte hand – gepusht wordt stappen naar voren te zetten.
Geld verdienen is zo'n voorbeeld van hoe mensen een weg terug kunnen vinden. De meesten van ons moeten tenslotte werken om te leven. Contact met collega's kan de prikkel zijn die ons weer in contact brengt met de wereld. Wanneer je je verloren voelt en ernaar verlangt je te verstoppen, kan elk contact met vriendelijke collega's (hoe minimaal ook) ons eraan herinneren dat de meeste mensen niet zo intimiderend zijn. Die saaie wekelijkse Zoom-bijeenkomst kan dus zomaar iemands redding zijn.
Als je een periode van sociaal isolement hebt (gehad), kan het vinden van de juiste baan een fantastische manier zijn om weer connecties op te bouwen met anderen. Dit zijn banen waarbij mensen niet dagelijks met tientallen collega’s hoeven te praten, maar kleine contactmomenten er langzaam voor zorgen dat de sociale angst afneemt.
In dit blog verkennen we:
- Waarom sociale angsten geen belemmering hoeven te zijn op werk
- 7 banen voor mensen met sociale angst
- Factoren om rekening mee te houden als je last hebt van sociale angst
Waarom sociale angsten geen belemmeringen hoeven te zijn op werk
Iedereen kan weleens last hebben van sociale angst. Paniekgevoelens kunnen van de ene op de andere dag opduiken en verdwijnen vaak net zo plotseling weer. Maar helaas geldt dat niet voor iedereen. Voor mensen die langdurig kampen met sociale angsten is het belangrijk om te weten dat er meer banen zijn waarin je je angsten en twijfels de ruimte mag geven dan je zelf misschien denkt.
Bovendien zijn er genoeg beroepen waarbij prestaties sowieso niet worden belemmerd door sociale angst. Dat komt ten eerste doordat veel van onze communicatie tegenwoordig online plaatsvindt. Zelfs mensen die fulltime op kantoor werken, overleggen vaak per mail met hun collega’s in plaats van dat ze bij elkaars bureau langslopen. De digitale wereld voert (helaas) de boventoon. Dat is echter goed nieuws voor mensen die last hebben van sociale angsten. Schriftelijke communicatie geeft je de mogelijkheid om na te denken over wat je precies wil schrijven, wat prettig is als je bang bent dat je iets verkeerds zal zeggen.
Hoewel groepsvergaderingen (zowel virtueel als in het echt) misschien een nachtmerrie lijken voor sociaal angstige medewerkers, zijn ook deze vormen van communiceren vaak relatief angst-vriendelijk. Ze stellen je namelijk in staat om van tevoren na te denken over de bijdrage die je wil leveren en deze te plannen. Hoewel ze het misschien zelf niet zo ervaren, maken sociaal angstige mensen met deze to the point aanpak vaak juist veel impact.
Natuurlijk zijn er banen die een meer uitgebreide en creatieve manier van communiceren vergen, maar er zijn genoeg beroepen waarbij minimaal sociaal contact prima volstaat. Zolang je goed bent in je vak en je relevante informatie kunt uitwisselen met belanghebbenden, staat sociale angst goed functioneren dus niet in de weg.
7 banen voor mensen met sociale angst
Hoewel de hoeveelheid en intensiteit aan contact met andere mensen per specifieke functie varieert, zijn de (soorten) banen in de onderstaande lijst waarschijnlijk het meest geschikt voor mensen die kampen met sociale angst. Of ze je nu wel of niet aanspreken, het is in ieder geval goed om te weten dat er meer mogelijkheden zijn dan je zelf misschien vreest:
1. Banen in de buitenlucht
Als je kantooromgevingen benauwend vindt, kan een baan in de buitenlucht uitkomst bieden. Bij veel van deze beroepen heb je namelijk minimaal contact met klanten en kun je je werkdag voor een groot deel zelf inrichten. Vaak ben je bij deze beroepen fysiek bezig. Of je nu tuinman, bouwvakker of visser bent, werken in de buitenlucht biedt vrijheid.
Wat daarbij meehelpt, is dat buitenlicht sowieso goed voor ons is: de natuur werkt kalmerend. Bovendien gaan banen in de buitenlucht vaak gepaard met veel fysieke beweging. Die beweging stimuleert onze dopamineaanmaak, wat een belangrijke geluksstof is.
2. Accountant
Werk je liever met cijfers dan met mensen? Dan is een baan in de financiële sector mogelijk wat voor je, bijvoorbeeld als accountant. Hoewel de huidige AI-revolutie de invulling van financiële rollen zal beïnvloeden, zullen er altijd professionals nodig zijn om nodige toezicht te houden en financiële processen te begeleiden. Menselijke expertise en vertrouwen zijn essentieel in dit vakgebied.
Veel niet-klantgerichte functies in de financiële dienstverlening kunnen op afstand worden vervuld. Dat is natuurlijk ideaal voor mensen sociale angsten. Natuurlijk zul je zo nu en dan met collega’s of leidinggevenden moeten overleggen, maar deze besprekingen zijn doorgaans niet intens van aard. De toetredingsdrempels tot beroepen in de accountancy zijn meestal hoog wat betreft bijvoorbeeld opleiding, maar zodra je gekwalificeerd bent zullen er tal van deuren voor je openen.
3. Schrijver
Schrijvers en andere creatievelingen vinden vaak magie in momenten van stilte. Bovendien heeft schrijven volgens veel mensen een therapeutisch effect. Voor creatieve geesten met sociale angsten blijkt dit dan ook vaak de ideale professionele bezigheid.
Schrijvers kunnen overal zitten waar ze maar willen wanneer ze content creëren. De ene keer is dat hun huiskamer, de andere keer misschien een café of co-werkplek. Dat je je werkplek naar eigen behoefte steeds opnieuw kunt aanpassen, is natuurlijk ideaal als je last hebt van sociale angsten. Heb je veel paniekaanvallen? Dan kun je jezelf thuis terugtrekken. Voel je dat je juist sterker in je schoenen gaat staan? Dan kun je langzaam steeds drukkere plekken opzoeken.
Dat gezegd hebbende, werken schrijvers zelden in een vacuüm. Of je nu als copywriter of romanschrijver aan de slag wil, zo nu en dan zul je moeten sparren en overleggen met bijvoorbeeld klanten, collega’s of uitgevers. Ook kan geen enkele succesvolle schrijver optimaal presteren als die volledig afgesneden is van de wereld – om originele ideeën te bedenken moet je inspiratie opdoen uit het leven om je heen.
4. IT’er
Programmeurs, software engineers en andere professionals die in de informatica werken, brengen normaal gesproken flink wat tijd achter door achter hun scherm. Hoewel IT’ers altijd in een bepaalde mate betrokken moeten zijn bij hun collega's, zijn banen in dit vakgebied over het algemeen uitermate geschikt voor menig einzelgänger.
Professionals in de informatica verliezen zich doorgaans urenlang in taken die het nodige denkwerk en een scherp oog voor detail vereisen. Als codetaal je meer aanspreekt dan mensentaal, is dergelijk beroep dus zeker het overwegen waard.
5. Ondernemer
Je zou het misschien niet denken, maar mensen die last hebben van sociale angsten kunnen prima een eigen bedrijf beginnen. Als je voor het aanbieden van je product of dienst weinig met anderen hoeft te communiceren, heb je tenslotte alle vrijheid om te werken zoals je dat zelf prettig vindt.
Uiteraard is het wel belangrijk om te beseffen dat er veel komt kijken bij het runnen van een onderneming en dat sommige taken intense sociale interactie vereisen. Daarom is het niet aan te raden om dit avontuur geheel in je eentje aan te gaan. Selecteer het liefst een paar vrienden, familieleden, partners of collega’s met wie je je zorgen en plannen kunt delen, en die eventueel kunnen bijspringen. Kijk ook of je de bedrijfsonderdelen die je niet liggen (zoals sales) kunt uitbesteden.
6. Onderzoeker
Stille wateren hebben vaak diepe gronden. In die lijn zijn mensen met aanleg voor sociale angsten vaak sterke observators en analisten. Een baan als onderzoeker past goed bij die eigenschappen. Of je nu geïnteresseerd bent in het uitvoeren van scheikundige experimenten of je jezelf wil toeleggen op het doorgronden van de menselijke psyche, als onderzoeker heb je de mogelijkheid om je diep vast te bijten in een onderwerp naar keuze.
Onderzoekers zijn in alle denkbare sectoren essentieel omdat ze het fundament leggen voor de besluitvorming van bedrijven. De kritische blik en grenzeloze behoefte aan kennis die voor dit beroep nodig zijn worden slechts in één type persoon gevonden: iemand die bereid is zijn eigen pad te banen.
7. Diergerelateerde banen
Als je meer van dieren dan van mensen houdt, is het misschien een idee om eens te kijken of deze dierenliefde je financieel wat kan opleveren. Hondentrimmer, groom voor paarden, dierenarts, boswachter of misschien wel zoöloog? Er zijn tal van diergerelateerde beroepen op uiteenlopende niveaus uit te oefenen.
Natuurlijk zul je tijdens je werk ook met collega’s, leidinggevenden en bijvoorbeeld diereneigenaren moeten dealen, maar de focus zal altijd op de dieren waarmee je werkt liggen. Dieren kunnen je ook helpen met het verminderen van je sociale angst en het verbeteren van je mentale gesteldheid. Ze hebben namelijk een therapeutisch effect en kunnen de behoefte aan sociale connecties deels vervullen. Een bijkomend voordeel is dat diergerelateerde beroepen vaak in de buitenlucht plaatsvinden, wat (zoals eerder benoemd) goed is voor zowel je fysieke als mentale gezondheid.
Factoren om rekening mee te houden
Misschien heb je je sociale angsten binnen je huidige functie onder controle, maar het vinden en beginnen van een nieuwe uitdaging brengt natuurlijk veel onzekerheid met zich mee. Sociale angsten kunnen je tijdens sollicitatiegesprekken belemmeren, maar ook daarna. Daarom is belangrijk dat je prioriteit geeft aan je mentale gezondheid wanneer je je volgende carrièrestap zet. Dat doe je niet alleen door je toekomstige functie op inhoud te beoordelen, maar ook door andere factoren te laten meewegen.
Stel jezelf bijvoorbeeld de volgende vragen:
- Moet je met het openbaar vervoer naar je nieuwe werkplek of kun je met de auto?
- Wat is de reputatie van de werkgever als het gaat om het ondersteunen van de geestelijke gezondheid?
- Hoe is de bedrijfscultuur?
- Zijn er mogelijkheden om (deels) vanuit huis te werken?
- Is de betreffende werkgever flexibel? Hoe zijn de kantoorfaciliteiten? Kun je je bijvoorbeeld op een rustige plek terugtrekken om in stilte te werken als je daar behoefte aan hebt?
- Hoeveel contactmomenten zul je hebben met collega’s en klanten, en hoe intens zal dit contact zijn?
- Hoe hoog ligt de werkdruk? Een hoge werkdruk kan angsten in de hand werken.
Zoals eerder vermeld zal je sociale angst waarschijnlijk niet verdwijnen als je jezelf volledig isoleert van anderen. Als je echter voor een werkgever aan de slag gaat die een goede reputatie heeft in het ondersteunen van medewerkers, heb je in ieder geval een vangnet wanneer je angsten om wat voor reden dan ook opspelen.
Wil je de reputatie en bedrijfscultuur van potentiële werkgevers opzoeken? Kijk dan eens of je online reviews kunt vinden van (oud)medewerkers, bijvoorbeeld bij Indeed Bedrijfsreviews.
Belangrijkste punten
Proberen om gedurende je carrière alle vormen van menselijk contact te vermijden is niet alleen onmogelijk, maar zal je ook niet helpen om over je angsten heen te komen. Als je echter een functie vindt met een goede balans tussen menselijk contact en mogelijkheden om jezelf terug te trekken, geef je jezelf een mooie basis om op je eigen voorwaarden aan je angstproblemen te werken. Banen waarbij mensen voortdurend in ongemakkelijke situaties worden gedwongen, zullen het averechtse effect hebben.
De ideale baan zal dus voldoende uitdagen en je tegelijkertijd flexibiliteit bieden om tot rust te komen. Hoe die balans eruitziet, hangt natuurlijk af van je persoonlijke situatie. Stel een potentiële toekomstige werkgever ook gedetailleerde vragen over wat er precies van je verwacht zal worden en onderzoek de bedrijfscultuur: zal deze plek de nodige ondersteuning bieden? De organisatie is mogelijk nog belangrijker dan de functie zelf.
Tot slot is het vooral belangrijk om dat je in een vakgebied aan de slag gaat dat bij je past. In vrijwel elke branche zijn er wel beroepen die je gelegenheid bieden om naar de achtergrond te treden, dus ga op jacht naar een baan die aansluit op je passies. Laat je dromen niet in de weg staan door je angsten en geloof in jezelf. Wil je daar wat extra tips voor? Lees dan ook eens dit artikel over stalen zenuwen op de werkvloer. Veel succes!
