Wat zijn didactische vaardigheden?
Didactische vaardigheden: typisch zo’n term die je wel eens tegenkomt, maar waarvan je misschien niet precies weet wat het betekent. Daarom voor eens en altijd: wat is de betekenis van didactische vaardigheden?
Didactische vaardigheden zijn vaardigheden die nodig zijn om kennis over te dragen. Om iemand iets te leren. Waarschijnlijk denk je nu meteen aan een docent, en dat klopt! Voor docenten in opleiding zijn didactische vaardigheden een verplicht lesonderdeel. En voor docenten in de praktijk zijn het essentiële vaardigheden om hun vak uit te oefenen. Het omvat niet alleen het inspireren en enthousiasmeren van leerlingen, maar ook het ontwikkelen van interessante lessen.
Waarom is didactiek belangrijk?
Voor docenten, trainers, (rij)-instructeurs of coaches zijn didactische vaardigheden onmisbaar. Ze verdienen er immers hun brood mee. Toch zijn didactische vaardigheden ook voor andere beroepen en zelfs in het dagelijks leven onmisbaar. Ik geef je een paar voorbeelden:
- Je moet een collega inwerken.
- Je moet op school een presentatie geven en wil dat je medestudenten er iets van opsteken.
- Je wil je zoontje leren tellen.
- Je legt de spelregels van een nieuw bordspel uit aan een groep vrienden.
- Je bent een eigen bedrijf begonnen in het geven van taalles.
- Je hebt een e-book geschreven en geeft daar masterclasses over.
Voor sommige beroepen is het dagelijkse kost. Maar iedereen krijgt in het dagelijks leven te maken met didactische vaardigheden. Alles wat jij kan, heb je op een dag geleerd. Of het nu het poetsen van je tanden is of fietsen zonder zijwieltjes. Om jou die kennis te geven, waren didactische vaardigheden nodig.
Wat zijn didactische en pedagogische vaardigheden?
Didactische vaardigheden en pedagogische vaardigheden worden vaak in één adem genoemd. Maar wat is het verschil tussen pedagogisch en didactisch?
Didactische vaardigheden zijn een onderdeel van de pedagogiek. Wat is dan pedagogiek? Een ander woord voor pedagogiek is ‘opvoedkunde’. Een studie over het opvoeden van kinderen en jongvolwassenen en hun persoonlijke ontwikkeling.
Zoals je begrijpt zijn didactische vaardigheden nodig bij het opvoeden en onderwijzen van kinderen.
Didactische vaardigheden voorbeelden
Dan even praktisch: wat valt er onder didactiek? Hieronder geef ik je enkele voorbeelden van didactische vaardigheden:
- Kennis op een begrijpelijke manier kunnen overbrengen.
- Inspireren.
- Uitdaging bieden.
- Enthousiasmeren.
- Kunnen omgaan met (onverwachte) vragen.
- Kunnen omgaan met reacties.
- Kunnen omgaan met weerstand.
- Feedback kunnen geven.
- Leerprocessen kunnen begeleiden en kunnen omgaan met verschillende menstypen en leerstijlen.
- Leerdoelen formuleren.
Wat zijn (voorbeelden van) didactische werkvormen?
Didactische werkvormen zijn een manier om didactische vaardigheden uit te oefenen in de praktijk. Of simpeler gezegd: didactische werkvormen maken leren leuk, en zorgen er dus ook voor dat mensen dingen makkelijker onthouden.
Didactische werkvormen hebben alles te maken met de didactische vaardigheden inspireren, uitdaging bieden en enthousiasmeren.
Voorbeelden van didactische werkvormen zijn:
- Opdrachten.
- Spelvormen.
- Energizers*.
- Gespreksvormen.
- Instructievormen.
*Energizers zijn kleine opdrachtjes die zorgen voor afwisseling in de les. Denk aan een kort groepsspelletje. Het idee achter deze methode is dat hersenonderzoek heeft aangetoond dat bewegen helpt bij het leren van nieuwe dingen.
Didactische vaardigheden in een sollicitatieprocedure
Stel: je hebt een geweldige vacature gezien. Eén van de functie-eisen is dat je moet beschikken over didactische vaardigheden. Hoe kun je tijdens je sollicitatie aantonen dat je over die vaardigheden beschikt, zelfs als je geen diploma of certificaat hebt op dat vlak?
Het antwoord is simpel: heb jij wel eens iemand iets geleerd? En heb je dat succesvol volbracht? Dan kun je die situatie noemen in je sollicitatiebrief. Bijvoorbeeld:
- Je werkte enkele jaren als vakkenvuller bij de plaatselijke supermarkt. Het was jouw vaste taak om nieuwe vakkenvullers in te werken.
‘Tijdens mijn baan als supermarktmedewerker bij de Jumbo was het mijn vaste taak om nieuwe collega’s in te werken. In totaal heb ik zo’n 25 nieuwe vakkenvullers ingewerkt. Tot grote tevredenheid van mijn leidinggevende’.
- Je hebt tijdens je studie veel kennis opgedaan over online marketing. Daarom heb je een e-book geschreven waarover je masterclasses geeft aan bedrijven.
‘Ik heb een e-book geschreven genaamd ‘3x meer conversies voor je bedrijf dankzij slimme advertentietechnieken’. Mijn e-book werd binnen de korte keren enkele honderden keren gedownload. Als gevolg daarvan heb ik zo’n vijftien masterclasses gegeven aan marketingteams van diverse bedrijven’.
- Jij bent heel je leven al een fervent schaker. Als hobby heb je enkele jongeren in het wijkcentrum leren schaken. Eén van hen speelt inmiddels toernooien op nationaal niveau.
‘Mijn grootste hobby is schaken. Omdat ik op zaterdagochtend wat tijd over had, besloot ik schaakles te geven aan jongeren uit de buurt. Eén van hen speelt nu schaaktoernooien op nationaal niveau.
Stuk voor stuk voorbeelden van situaties waarin jij mensen iets geleerd hebt. En dus hebt bewezen dat je over didactische vaardigheden beschikt.
Wil je je didactische vaardigheden extra onderstrepen? Noem in je motivatiebrief een compliment dat je van een leerling hebt gekregen. Of beschrijf een situatie waarbij je een lesmethode had ontwikkeld die niet bleek te werken, en hoe je dat vervolgens met succes hebt opgelost.
Didactische vaardigheden ontwikkelen
Didactische vaardigheden staan altijd goed op je cv. Het laat namelijk zien dat je niet alleen over kennis beschikt, maar jouw kennis ook kunt overdragen. En dat is voor ieder bedrijf aantrekkelijk!
Wil jij je didactische vaardigheden ontwikkelen? Er zijn enkele mogelijkheden:
Opleiding of training
De meest voor de hand liggende optie is een lerarenopleiding volgen of het onderwijs in gaan. Heb je geen ambities voor het onderwijs, maar wil je toch werken aan je didactische vaardigheden? Er zijn verschillende trainingen en cursussen in didactische vaardigheden. Vaak duren deze trainingen zo’n 6 maanden. Google eens op ‘didactische vaardigheden ontwikkelen’ en je vindt de opleidingen vanzelf.
Didactische oefeningen
Je kunt ook jezelf trainen in didactische vaardigheden. In deze blog heb je verschillende praktijkvoorbeelden kunnen lezen. Lesgeven is namelijk niet alleen theorie. Voor een groot deel komt het aan op gevoel, intuïtie, improvisatievermogen en mensenkennis.
