Met deze opleiding en werkervaring kom je op het politieke pad
Hoe kom je in de politiek terecht? Of specifieker nog: hoe kom je in de Tweede Kamer? En met welke werkervaring en achtergrondkennis beginnen politici aan hun politieke carrière? Om antwoorden op die vragen te geven, nam CVster de cv’s van Nederlandse politici onder de loep. De cv’s van alle zittende Tweede Kamerleden, onze Ministers-Presidenten en de huidige Nederlandse vertegenwoordigers in het Europees Parlement zijn onderzocht.
Personalia
Bovenaan het cv begint men doorgaans met de NAW-gegevens, aangevuld met zaken als de geboortedatum en het geslacht. Hoe ziet dit gedeelte van het cv eruit bij politici in de Tweede Kamer?
Woonplaats
Tweede Kamerleden wonen in ieder geval vaak in de grote(re) steden. 22 van de 150 Kamerleden wonen bijvoorbeeld in Amsterdam, 20 in Den Haag en 10 in Utrecht. Tweede Kamerleden wonen ook vaak in andere grote steden, zoals Rotterdam (5), Groningen (5), Haarlem (5) en Leiden (4).
Geslacht
Gebaseerd op de cv’s van zittende Tweede Kamerleden is het aannemelijker dat je als man in de Tweede Kamer komt. 101 van de 150 Kamerleden is man, tegenover ‘slechts’ 49 leden die vrouw zijn.
Leeftijd
De gemiddelde leeftijd van een Kamerlid is 47,2 jaar. Het jongste lid is Rens Raemakers van D66 met 29 jaar, terwijl het oudste lid - Lenny Geluk-Poortvliet van het CDA - al 77 is.
Opleidingsniveau
Moet je per se universitair geschoold zijn om Tweede Kamerlid te worden? Nee, maar de meeste Tweede Kamerleden zijn dat wel: 107 van de 150 leden genoten een universitaire opleiding. Van deze 107 academici stroomden er 11 door vanuit het HBO. 18 van de 150 Kamerleden hebben het HBO als hoogst genoten opleidingsniveau op het cv staan. Er zijn tot slot ook 3 Kamerleden die een MBO-opleiding hebben gehad. In principe kun je, zoals de praktijk laat zien, met ieder opleidingsniveau aan de slag in de Tweede Kamer. Aan welke Universiteiten het vaakst werd gestudeerd door de zittende politici; zie je hieronder.
Aan welke universiteit studeerden Kamerleden?
| Universiteit | Aantal Kamerleden |
|---|---|
| Universiteit van Amsterdam | 27 |
| Universiteit Utrecht | 15 |
| Universiteit Leiden | 14 |
| Rijksuniversiteit Groningen | 12 |
| Erasmus Universiteit Rotterdam | 11 |
| Radboud Universiteit Nijmegen | 11 |
| Vrije Universiteit Amsterdam | 10 |
| Tilburg University | 10 |
| Maastricht University | 3 |
| TU Delft | 2 |
| TU Eindhoven | 2 |
| Universiteit Twente | 2 |
| Wageningen University & Research | 2 |
| Overige (buitenlandse) universiteiten | 11 |
Werkervaring
De achtergronden in werkervaring van Kamerleden lopen fors uiteen. Ongeveer een vijfde (35 van de 150 Kamerleden) is direct na een studie de politiek ingegaan. De overige 115 leden hebben eerst werkervaring opgedaan in andere -uiteenlopende- sectoren. Binnen de publieke sector hebben Kamerleden veelal eerst voor de overheid (17) of in het onderwijs (12) gewerkt voordat zij de Kamer betraden.
In de private sector zijn het vooral sectoren zoals het bedrijfsleven (12), de juridische dienstverlening (9), gezondheidszorg (7), vakbond(en) (6) en journalistiek (4). Maar ook andere branches komen voor, zoals de luchtvaart, communicatie en PR, infrastructuur, kunst en cultuur, wetenschap, bouw en industrie en de financiële sector.
In welke sectoren deden Kamerleden werkervaring op?
| Sector | Aantal politici |
|---|---|
| Geen | 35 |
| Overheid | 17 |
| Bedrijfsleven | 15 |
| Onderwijs | 12 |
| Juridisch | 9 |
| Overige | 9 |
| NGO | 8 |
| Gezondheidszorg | 7 |
| Vakbond | 6 |
| Bouw en industrie | 5 |
| Journalistiek | 4 |
| Marketing en reclame | 4 |
| Financiële sector | 3 |
| Vastgoed | 3 |
| Communicatie en PR | 2 |
| Infrastructuur | 2 |
| Kunst en Cultuur | 2 |
| Onbekend | 2 |
| Toezicht en veiligheid | 2 |
| Wetenschap | 2 |
| Luchtvaart | 1 |
Beroepen
Voordat Kamerleden aan hun politieke carrière begonnen, werkten zij met name vaak als directeur of beleidsmedewerker (26 Kamerleden). Ook een functie als docent (11), consultant (9) of manager (8) komt veel voor op het carrièrepad van politici.
Opvallend
‘onderwijspartij’ D66 heeft slechts één Kamerlid met achtergrond in het onderwijs, namelijk Paul van Meenen. De partij heeft met name veel Kamerleden met een werkverleden bij de overheid (31,6%). D66-Kamerleden gingen ook relatief vaak direct de politiek in na hun studie (21,1%). Groenlinks-Kamerleden gingen, van alle onderzochte partijen, echter het vaakst direct de politiek in na hun studie (42,9%).
Nevenfuncties
Gemiddeld hebben Kamerleden 2,3 nevenfuncties. Doordat 41 Kamerleden helemaal geen nevenfunctie hebben en nog eens 32 Kamerleden één nevenfunctie hebben, valt dit aantal nog relatief laag uit. Tweede Kamerleden hebben bij elkaar in totaal 352 nevenfuncties die zij naast hun werk als Kamerlid uitvoeren. Veelal zijn het functies zoals lid van de raad van bestuur van een bedrijf, maar een aantal Kamerleden heeft uitzonderlijke nevenfuncties. Zo is Bart Smals van de VVD eigenaar van een apotheek en heeft Maurits von Martels van het CDA een melkveehouderij. Wybren van Haga (onafhankelijk) bezit meerdere verhuurde woningen.
Sommige Kamerleden vervullen een bijzonder hoog aantal nevenfuncties: Kees van der Staaij (22), Martijn van Helvert (13) en Gert-Jan Segers (12).
Sinds 1945 hebben Nederlandse regeringsleiders de titel Minister-President. In totaal hebben we tot nu toe 15 verschillende premiers gehad. Hoe ziet het cv eruit van onze Ministers-Presidenten?
Ministers-Presidenten van Nederland zijn tot nu toe allen man. De gemiddelde leeftijd waarop ze het tot premier schopten, is 50 jaar. Ze zijn veelal universitair opgeleid en de Radboud Universiteit Nijmegen bracht de meeste Ministers-Presidenten voort (4).
Slechts twee premiers studeerden niet aan een Universiteit: Willem Drees en Piet de Jong. Drees, Minister-President van 1948 t/m 1958, studeerde aan de Eerste Openbare Handelsschool Amsterdam. Piet de Jong, Minister-President van 1967 t/m 1971, volgde een opleiding aan het Koninklijk Instituut voor de Marine.
Steeds langere ambtstermijn
Sinds we een Minister-President hebben, zijn er wel wat zaken veranderd. Zo zitten de regeringsleiders steeds langer op hun plek. Sinds de jaren ‘70 heeft iedere Minister-President het minstens vier jaar volgehouden, terwijl dit met name direct na de Tweede Wereldoorlog en in de jaren ‘60 niet het geval was.
Daarnaast is de werkervaring die een Minister-President opdoet in aanloop ernaartoe veranderd. Vroegere Ministers-Presidenten waren veelal hoogleraar voordat zij de politiek in gingen, terwijl tegenwoordig meer bestuurders het schoppen tot Minister-President.
Nu meer duidelijk is over hoe Nederlandse politici zich binnenlands hebben ontwikkeld, rijst nog de vraag hoe politici zich richting het Europees Parlement (EP) hebben bewogen. Hoe ziet het cv van de Nederlandse Parlementsleden eruit?
Van de 29 Nederlandse leden in het EP, zijn er 14 vrouw en 15 man. In totaal hebben 24 leden een universitair diploma behaald. Met name aan de Rijksuniversiteit Groningen en de Radboud Universiteit Nijmegen studeerden veel Nederlandse vertegenwoordigers in het EP, namelijk 8.
Daarnaast had ongeveer een derde van de volksvertegenwoordigers in het EP geen werkervaring voordat hij of zij begon aan een politieke carrière. De overige leden werkten bijvoorbeeld als advocaat (3), lobbyist (2), beleidsmedewerker (2), ondernemer (2) of veehouder (2).
Om inzicht te krijgen in de paden die politici hebben bewandeld om uiteindelijk in de Tweede Kamer te komen, deed CVster onderzoek naar de cv’s van alle 150 Tweede Kamerleden die de bevolking momenteel vertegenwoordigen. Ook verdiepte CVster zich in de cv’s van (voormalig) Ministers-Presidenten en de huidige Nederlandse leden van het Europees Parlement.
Daarvoor zijn meerdere bronnen geraadpleegd en in één overzicht bijeengebracht. Websites zoals Tweedekamer.nl, Parlement.com, Europa.eu en de LinkedIn-pagina’s van politici zijn geraadpleegd om informatie over politici te verzamelen.