“Na die Olympische medaille...”
Topsporters weten als geen ander dat succes een houdbaarheidsdatum heeft. De meeste professionele atleten nemen voor hun 35ste al afscheid van hun topsportcarrière. Recent nog in Tokio zette turner Epke Zonderland op 35-jarige leeftijd een punt achter zijn topsportcarrière.
Voor Olympische atleten is het eind van de spelen een goed moment om stil te staan bij hun loopbaan na hun topsportcarrière. Die Olympische medailles zijn binnen, en dan? Wat past goed bij hun instelling als topsporter, met altijd duidelijke doelen voor ogen?
CVster heeft zich verdiept in de carrières van voormalige topsporters. Wat zijn Olympische medaillewinnaars na hun topsportcarrière gaan doen?
De meerderheid van de Olympische medaillewinnaars blijft actief in de sportwereld. Na hun topsportcarrière maken ze daarmee van hun passie opnieuw hun werk. Van alle onderzochte topsporters kiest 55,1% voor een vervolgcarrière in de sport. Denk bijvoorbeeld aan coaching, het oprichten van een sportkledinglijn of het begeleiden van topsporters in hun dagelijks leven. Vier op de tien sporters richten zich puur op de sport, terwijl 15,1% van de sporters de betrokkenheid bij de sport combineert met een niet-sportgerelateerde functie.
Van alle mannelijke Olympische medaillewinnaars is 43,9% naar een volledige carrière in de sport doorgegroeid. Onder vrouwen ligt dit percentage op 36%. Wel kiezen vrouwen net wat vaker voor een combinatie van een functie in de sport en andere functie: 17,1% ten opzichte van 13,1% bij de mannen.
45% van de topsporters gaat voor een functie buiten de sport. Dit varieert van vastgoed tot onderwijs en van arbo tot ICT. De keuze valt echter het vaakst op de zorg, de zakenwereld en coaching: ruim vier van de tien sporters die afscheid nemen van de sportwereld belanden met het vervolg van loopbaan in één van die branches.
Ondernemende types, die topsporters
Als we het hebben over het vervolg van de loopbaan na het halen van Olympische medailles, is hockeyer Peter Windt (goud op de Olympische Spelen van 2000) een mooi voorbeeld van hoe het kan. Hij combineert een carrière binnen de sport met een daarbuiten, als coach van een Gronings hockeyteam en eigenaar van een vastgoedbedrijf. Ook Leontien Zijlaard-Van Moorsel (goud op de Olympische Spelen van 2000 en 2004) combineert haar passie voor sport, in haar geval met een rol in de zorg. Zij heeft zowel een sportkledinglijn als het zogeheten ‘Leontienhuis’, waar mensen met een eetstoornis terecht kunnen voor hulp.
Een veelvoorkomende en niet geheel verrassende functie die veel ex-topsporters vervullen, is die van coach. Zo werken zij bijvoorbeeld als zelfstandig coach voor bedrijven, afdelingen of teams.
De bekende schaatster Marianne Timmer (goud op de Olympische Spelen van 1998 en 2006) is hier een voorbeeld van. Ze nam in 2011 afscheid van het schaatsen, maar toch niet helemaal. Na jaren als coach te hebben gewerkt is ze nu onafhankelijk adviseur en motivatietrainer, en was ze in 2020 chef de mission van het Nederlandse team bij de jeugd Olympische spelen.
Daarnaast blijken veel topsporters na hun sportcarrière ondernemend van aard: maar liefst 1 op de 3 Olympische medaillewinnaars is nu ondernemer, eigenaar of oprichter van een onderneming of stichting (34,4%). Zo ook oud-roeier Henk-Jan Zwolle (goud op de Olympische Spelen van 1996), die de StressCoach App bedacht, en daarmee mensen helpt om stress te verminderen en gezonder te leven. En oud-schaatser Mark Tuitert (Olympisch Goud in 2010) die met First Energy Gum aan de weg timmert en daarnaast presentaties geeft, een boek schreef en de goed beluisterde podcast ‘Drive’ host.
Van alle sporters die binnen de sport actief blijven, hebben velen zich ook voorbereid op een andere maatschappelijke functie. Zo is Epke Zonderland, die in 2021 aan zijn laatste Spelen meedeed, afgestudeerd als arts. Bij de Olympische medaillewinnaars waarvan de opleidingen bekend zijn, volgde meer dan de helft een opleiding in een andere richting, terwijl ze na hun sportcarrière toch in de sport actief bleven (52,9%). Een aantal van hen volgden daarnaast een sportopleiding, zoals:
Jochem Uytdehaage (schaatsen, 2x goud op de Olympische Spelen van 2002)
Studeerde Mechanical Engineering aan de Haagse Hogeschool en deed een Master in Sportmanagement aan het Cruyff Institute for Sports Studies.
Peter Blangé (volleybal, goud op de Olympische Spelen van 1996)
Volgde het Hoger Laboratoriumonderwijs in Den Haag en Sportmanagement bij Fontys Hogeschool Tilburg. Deed later de opleiding Topsport Community en MasterCoach in Sports bij NOC*NSF.
Ter vergelijking: van alle sporters die niet binnen de sport vervolg gaven aan hun loopbaan, volgde 93% geen sportopleiding, slechts 7% deed dat wel. Zo deed Noeki Klein (goud bij waterpolo op de Olympische Spelen van 2008) de bachelor Lichamelijke Opvoeding, terwijl zij werkzaam is als Onderwijskundig Teamleider bij mboRijnland.
Wist je dat de Verenigde Staten het meest succesvolle land ooit zijn van de Olympische Spelen? Sinds 1896 haalden zij maar liefst 2827 medailles op de zomer- en winterspelen bij elkaar. Nederland staat in de medaillespiegel op de 17e plek - best netjes als je bedenkt dat we qua aantal inwoners pas het 67e land ter wereld zijn!
Uit een vergelijking tussen teamsporters en individuele sporters komt naar voren dat individuele sporters vaker in de sport actief blijven. Van individuele sporters blijft maar liefst 72,9% betrokken in de sport, waaronder 11,9% gedeeltelijk.
Bij teamsporters gaat het om slechts 48,4% die na de topsportcarrière voor een loopbaan in de sport kiest. Van deze ex-teamsporters vervult 16,4% daarnaast ook een functie buiten de sport.
Nederland heeft sinds 1992 meer dan 100 Olympische medaillewinnaars mogen huldigen in acht verschillende sporten: hockey, judo, roeien, paardensport, schaatsen, waterpolo, volleybal en zwemmen.
Binnen die sporten zijn er verschillen te zien in hoe topsporters hun carrière inrichten na hun sportprestaties. Zo zijn bijna alle medaillewinnaars uit de paardensport in het vervolg van hun loopbaan actief gebleven in de sport, zij hebben bijvoorbeeld een eigen wedstrijdstal.
Van alle schaatsers kiest 83,3% voor een vervolgcarrière in de sport. Met name onder de ex-topsporters bij roeien, hockey en waterpolo zit dat anders: binnen die sporten is meer dan de helft niet meer actief in de sportbranche.
Om erachter te komen wat topsporters na hun topsportcarrière doen, zijn de cv’s van alle Olympische medaillewinnaars van 1992 tot 2010 bekeken. Zowel medaillewinnaars van de Zomerspelen als de Winterspelen zijn in het onderzoek betrokken. In totaal wonnen 242 topsporters gezamenlijk 345 Olympische medailles.
Omdat 18 van deze topsporters nog aan wedstrijden deelnemen, zijn de vervolgcarrières van in totaal 224 sporters onderzocht. Met behulp van hun eigen websites, LinkedIn-pagina’s en interviews in de media is inzicht verkregen in hun carrière na topsport.
Van vijf sporters is - ondanks grondige online research - geen carrière-informatie achterhaald. Chun Wei Cheung, een olympisch roeier (stuurman), overleed in 2006 op 34-jarige leeftijd. Ook hij is daarom niet in het onderzoek meegenomen. Onze analyse is daarom gebaseerd op in totaal 218 Olympische medaillewinnaars.
Als je één ding kan leren van Olympische atleten, is het wel dat je erg veel doorzettingsvermogen nodig hebt om je dromen waar te maken. Voldoende trainen om topsporter te worden, vervolgens de selectie van het Olympisch team halen, en dan een medaille: daar gaat jaren werk in zitten. Net als het bouwen van jouw droomcarrière. Geef dus niet op: het is een marathon, geen sprint.